B. E. Turayev, X. Isayev, G. O. Akbarova tabiiy fanlarning

I bob. TABIIY FANLARNING ZAMONAVIY KONSEPSIYASI
ASOSIY VAZIFALARI VA Y O ‘NALISHLARI
1.1. Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi haqida
“Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi” kursi talabalarda haq- 
iqiy ilmiy dunyoqarashni shakllantiradi, jonli va jonsiz tabiatni tush- 
untirishda, fundamental qonunlar asosida mikro - makroolamdan to 
megaolamgacha mulohazalar yuritiladi. Bu kurs aw alam bor bir ne­
cha fanlar sohasida: fizika, biologiya, kimyo, astronomiya, ekologiya 
va boshqa tabiiy fanlardagi asosiy ta ’limotlar, m a’lumotlar, konsepsi- 
yalar haqida talabalarga tushuncha beradi. Shuning bilan birga keyingi 
yillardagi dolzarb masalalar hamda yagona moddiy dunyo haqidagi 
tabiiy-ilmiy paradigmalarini ko‘rsatib beradi. Tabiatda ro‘y berayot- 
gan hozirgi zamon fizikasidagi o'zgarishlami chuqurroq va soddaroq 
maksimal darajada zarur boTgan matematik ifodalarini yoritib ber- 
sa, ikkinchi tomondan hozirgi davrda fundamental fanlarning asosiy 
yo‘nalishlari rivojlanib borayotganligini ifodalab beradi.
Tabiatshunoslik— insoniyat m a’naviy madaniyatining eng muhim 
va ajralmas qismidir. Uning hozirgi zamon asosiy ilmiy qoidalari, 
dunyoqarash va metodologik xulosalari haqida bilimga ega boTish, 
har qanday sohada umummadaniy tayyorgarlikka ega b o ig a n mu- 
taxassislami tayyorlashning zaruriy ehtiyoji sanaladi. Bilimning turli 
sohalarini tashkil etuvchi tabiatshunoslik, texnikaviy, ijtimoiy va gu- 
manitar fanlar bir-biri bilan uzviy bogMiq holdagina tabiat, jam iyat 
va inson to ‘g ‘risida yaxlit bilim berishi mumkin. Falsafa ham maxsus 
bilimga suyanmasdan turib xususan, tabiatshunoslikka asoslanmay 
bu vazifani bajara olmasligi aniq. Binobarin, falsafiy dunyoqarash 
o ‘zida tabiat to ‘g ‘risidagi fan yutuqlari va uning muhim qoidalarini 
dam n in g tabiiy-ilmiy manzarasi asosida konkretlashadi. Ilmiy bilish 
taraqqiyotning qonuniy va zaruriy y o ‘nalishi fanlar differensiatsaya- 
sida ham, integratsiyasida ham namoyon b o ‘ladi.
5

---