M a t m u r o d o V f. M

di. 
H ududning ijtim oiy-iqtisodiy rivojlanishi uchun m as’ul b o ‘lgan viloyat 
hokimi 
o ‘rinbosari lavozimi joriy qilindi. U larning asosiy vazifasi m ahalliy 
budjetning 
bajarilishini ta ’m inlash, ijtimoiy infratuzilm a, ta ’lim va sog'liqni 
laqlashni 
rivojlantirish, aholining ish bilan bandligini t a ’m inlash, kichik 
biznesni 
q o 'llab -q u w atlash d an iborat.
Shu 
bilan birga, joylardagi davlat hokim iyati organlari faoliyatida ular­
ning 
sam arali ishlashiga xalaqit berayotgan birqancha m u am m olar mavjud:
1. Joylardagi mavjud davlat hokim iyati organlari ikki tom o nlam a — ham
2.1-chizma. 0 ‘zbekiston Respublikasi hokimiyatining taqsimoti.
41

---

viloyat, ham tum an boshqarmalari: hokimlik va tegishli vazirlikka b o ‘ysunadi. 
Iqtisodiy islohotning ilk davrida ikki tom onlam a bo'ysunish butun davlat 
hokim iyatining m uhim qism i hisoblanardi, chunki m arkaziy organlarga 
n azorat, m ahalliy hokim likka esa rejalashtirish, m oliyalashtirish, xizm at 
k o 'rsa tish va ularni nazo rat qilish im koniyatini berardi. A m m o jam iyat 
hayotining barcha sohalari erkinlasha borgani sayin, vazirliklam ing hududiy 
bo'linm alari (m uassasalar) bilan hokim liklar o'rtasida boshqaruv funksiya- 
larining aniq taqsim oti yo'qligi davlat hokimiyati m ahalliy organlari ishida 
noaniqlik va bir ishni ikki organ bajarishi kabi hollarga olib keldi.
Ikki to m o n la m a bo'ysunish tizimi k o 'p hollarda hududiy organlar xo- 
dim lariga «yuqori»ning ijozatisiz qaror qabul qilish im konini berm aydi. Bu 
qaror qabul qilish vaqtining cho'zilishi, k o 'p in ch a n o to 'g 'ri yoki bevaqt 
qarorlar qabul qilinishiga sabab bo'ladi. O 'z-o'zidan ravshanki, buning uchun 
hech kim javob bermaydi.
M ahalliy darajada vakolatlam i taqsim lash jihatidan hozirda birxillash- 
tirilayotgan viloyat va tum an hokimliklarining tashkiliy tarkibini noratsio- 
nal deb h iso b la sh m u m k in . « Joylardag i d avlat h o k im iy a ti o rg a n la ri 
to ‘g ‘risida»gi q o nun da turli darajadagi hokim liklar o'rtasidagi m as’uliyat 
doirasi aks etm agan. Bu ijroiya hokimiyatining turli darajalari o'rtasida «kim 
qanday ish uchun javobgar»ligi borasida noaniqlik tug'diradi.
Barcha darajadagi ijroiya hokimiyati organlari tom onidan davlat qaror- 
larini k o 'rib chiqish va qabul qilish tartibotiga oid ochiq-oydin norm ativ 
andozalar (hujjatlar) yo'q. Bu qaror qabul qilish jarayonining byurokratlashi- 
shi uchun katta imkoniyat demak. Natijada, mahalliy hokimiyat organlari 
faoliyatida boshqaruv funksiyalarining (o'z tabiatiga ko'ra bitta boshqaruvni 
talab qiluvchi) noaniqligi va turli bo'linm alar orasida «sochilib» ketishi, rah- 
bam ing boshqaruv vazifalari haddan tashqari ko'pli 
etarlicha emasli-
gi, hokim lik personalining ularga taalluqli bo'lm a 
falar bilan band
bo'lishi (oqibatda ular o 'z vazifalarini bajara olmaydilar) kabi holatlar mavjud.
2. 
Hozirgi paytda hokimlik vakillik organlarining hudud ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojiga oid m asalalami hal etishdagi roli ko'zga ko'rinarsizligicha qolyapti.