O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Biznes va tadbirkorlik” kafedrasi

Tayanch so’z va iboralar: 
Keynscha model, klassik model, Solou modeli, 
Kobb-Duglas funktsiyasi, jamg’arishning “oltin” qoidasi, optimal muvozanatli 
o’sish. 
Nazorat savollari 
1. Xarrod-Domar modelining kamchiliklari nimada? 
2. Iqtisodiy o’sishning klassik modellari qachondan muvaffaqqiyatga 
erishdi? 
3. R.Solou modelining afzalliklari nimadan iborat? 
4. Felpsning jamg’arishning oltin qoidasini mazmuni qanday? 
5. Optimal muvozanatli o’sishning belgilarini izohlang.
6. Iqtisodiyotni optimal muvozanatli o’sishiga qanday sharoitda erishiladi? 
 
Mavzuga oid masalalar 
1. Mamlakat iqtisodiyoti U=AK
0.4
L
0.6
ko’rinishidagi ishlab chiqarish 
funktsiyasi bilan ifodalangan. Kapitalning o’sish yiliga 3 foizni, bandlar sonini 
o’sishi 2 foizni, omillarning umumiy unumdorligi o’sishi 1,5 foizni tashkil etsa, 
ishlab chiqarish hajmi qanday o’zgaradi. 
* * *

---

159 
2. Daromaddagi kapital hissasi 40%ni tashkil qiladi. Ishlab chiqarish 
omillarining umumiy unumdorligi bir yilda 3%ga, ishchilar soni esa 1,3%ga 
o’sayapti, iqtisodiy o’sish yiliga 6%ni tashkil etayapti. Kobb - Duglas funktsiyasi 
asosida kapitalning bir yillik o’sish sur’atini aniqlang. 
* * *
3. Iqtisodiyotdagi YaIM 104%ga, ishchilar soni 1,1%ga, kapital hajmi esa 
1,0% o’sdi. Daromaddagi mehnat hissasi 60%ni tashkil etadi. Iqtisodiy o’sishda 
ekstensiv va intensiv omillarining ulushini aniqlang. 
* * *
4. Iqtisodiyotda daromaddagi kapital hissasi 50%ni tashkil etadi. 
Boshlang’ich (dastlabki) kapital bilan ta’minlanganligi kapitalning 16 birligini 
tashkil qiladi, daromadning 25%i jamg’ariladi, kapitalxizmat qilishining o’rtacha 
muddati - 20 yil. Boshlang’ich va barqaror holatdagi bir ishchiga to’g’ri keladigan 
mehnat unumdorligini, iste’mol va investitsiya hajmini, hamda kapital bilan 
ta’minlanganlikning barqaror darajasini aniqlang. 
* * *
5. Mamlakatdagi YaIMning real o’sishi yiliga 4%ni tashkil etadi. Asosiy 
fondlarning umumiy qiymati YaIMdan uch baravar ko’proqdir. Bir yilda 
kapitalning ishdan chiqib ketishi YaIMning 15%ini tashkil etadi. Umumiy 
daromaddagi mehnatninghissasi 60%ga teng. Jamg’arma sohasida iqtisodiy 
siyosatning choralarini aniqlang. 
* * *
6. Mamlakatdagi YaIMning real o’sishi yiliga 4%ni tashkil etadi. Asosiy 
fondlarning umumiy qiymati YaIMdan uch baravar ko’proqdir. Bir yilda 
kapitalning ishlab chiqarishdan chiqib ketishi YaIMning 15%ni tashkil etadi. 
Umumiy daromaddagi mehnatning hissasi 60%ga teng. Jamg’armaning optimal 
me’yorini ("Oltin qoida"ga to’g’ri keladigan jamg’arma me’yorini), kapital bilan 
ta’minlanganlikning barqaror darajasini va bir ishchiga to’g’ri keladigan 
daromadni aniqlang (A = 1). 

---

160 
* * *
7. Ishlab chiqarish funktsiyasining ko’rinishi Y = K

L
1-

, 

= 0,5, mehnat 
birliklarning miqdori 16, kapital birliklarning miqdori esa 9. Mehnat va kapital 
egalarining daromadini aniqlang. 
* * *
8. Ishlab chiqarish funktsiyasining ko’rinishi Y = K
1/2
L
1-1/2
, mehnat 
birliklarning miqdori 25, kapital birliklarning miqdori esa 100. Agar muvozanatli 
foiz stavkasi sharoitida davlat xarajatlari 8ga, jamg’arma esa 10 ga teng bo’lsa, 
ishlab chiqarilgan mahsulotning taqsimlanishi qanday bo’ladi? 
* * *
9. Ishlab chiqarish funktsiyasining ko’rinishi Y = AK

L
1-

, 

= 1/3, mehnat 
birliklarining miqdori 8, kapital birliklarining miqdori esa 64. Ishlab chiqarish 
omillarining umumiy unumdorligi 60 ga teng. Ishlab chiqarish hajmini aniqlang. 
* * *
10. Ishlab chiqarish funktsiyasining ko’rinishi Y = K
1/2
L
1-1/2
, mehnat 
birliklarining miqdori 100, kapital birliklarning miqdori esa 36. Agar muvozanatli 
foiz stavkasi sharoitida iste’mol 40ga, investitsiyalar esa 12 ga teng bo’lsa, davlat 
xarajatlarining hajmini aniqlang. 
* * *
11. Faraz qilaylik, novvoyxonada nonning narxi - 80 so’m, bir soatlik ish 
haqi esa 160 so’mni tashkil etadi. o’z foydasini maksimallashtirish uchun 
novvoyxonaning qo’shimcha ishchilarni ishga qabul qilish sharti qanday bo’ladi?