Məruzə giriş, əsas hissə və nəticə olmaqla üç hissəyə bölünür. Birinci hissədə bəhs olunan
məsələnin əhəmiyyətindən danışır, qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün hansı üsullardan istifadə
edildiyi göstərilir. Məruzənin əsas hissəsində isə görülən işin məzmunu göstərilir, münasibət
bildirilir. Sonda isə araşdırmalara yekun vurulur, müvafiq təkliflər söylənilir.
Məruzənin yüksək səviyyədə hazırlanması üçün birinci növbədə onun
əhatə edəcəyi mövzunun
həcmi, mövzuya aid ədəbiyyat müəyyənləşdirilməlidir. Bütün bunlar əsasında məruzənin mətni
hazırlanmalı, orada irəli sürülən ideyalar formalaşdırılmalıdır.
Çıxış – rəsmi və ictimai tədbirlərdə (iclas, yığıncaq, konfrans və s.) edilən məruzə ətrafında
dinləyicilərin öz fikrini, münasibətini bildirməsidir.
Çıxış sözü bir neçə dairədə işlədilir: təbrik çıxışları, məclis çıxışları, matəm çıxışları, radio,
televiziya, qəzet vasitəsi ilə edilən çıxışlar və s.
Lakin çıxış deyilərkən daha çox adamların qarşısında söylənilən nitq forması nəzərdə tutulur.
Çıxışların effektli olması üçün aşağıdakılar gözlənilməlidir:
a)
yığcam olsun, çox vaxt aparmasın;
b)
danışan müzakirə olunan mövzudan kənara çıxmasın;
c)
əvvəlki çıxışdakılar təkrar edilməsin;
d)
deyilənlərdə ardıcıllıq və rabitəlilik olsun;
e)
sözlər, cümlələr aydın səs
tonu ilə tələffüz edilsin;
f)
loru, tüfeyli sözlərə, ifadələrə, şivə tələffüzünə və s. yol verilməsin.