Tadbirkorlik faoliyatini tashkil etishning huquqiy asoslari
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
,,innovasiya’’
so’zi ingliz tilidan olingan bo’lib, uning ma’nosi yangilik, yangilik yaratish degan tushunchalarni anglatadi. Ushbu termin iqtisod va huquq fanlari sohasining rivojlanishi tufayli 1980 yillarda fanga kirib kelgan. Mazkur termin O’zRsi FKning 1031-moddasida mustahkamlangan. Innovasiya faoliyatining tadbirkorlik faoliyatiga xos jihatlarini uning belgilaridan bilish mumkin. 1 Ойгензихт В.А. Проблема риска в гражданском праве. (Часть общая) , Изд-во ―ИРФОН‖ – Душанбе,1972. – С.39. 38 Birinchidan, ushbu faoliyat o’zining tuzilishi va vujudga kelishi bilan intellektual faoliyatning natijasi asosida paydo bo’ladi. Ikkinchidan esa, ushbu faoliyat natijasida yangi bir fikrlarni ishlab chiqib, uning natijasida yaratilgan mahsulotni bozorga chiqarish tushuniladi. Lekin ushbu tushuncha biroz bahsli bo’lib, bu borada ayrim huquqshunos olimlarning ham fikrlarini o’rganish maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz. Jumladan, huquqshunos olima L.V.Mas innovasion faoliyatni xarakterlab, uni tadbirkorlikka xos faoliyat emasligini, balki unda faqatgina tadbirkorlikka xos ayrim belgilarning mavjudligi bor, xolos, degan fikrga to’xtaladi 1 . Innovasiya belgisi tadbirkorlikka xos belgi bo’lib, intellektual faoliyat natijasida erishilgan yangiliklar innovasiya asosida vujudga kelishini va bu faoliyatning maqsadi yaratilgan yangi mahsulotni tijoratlashtirish orqali daromad olishga qaratiladi. Shuningdek, uni tijoratlashtirish o’z navbatida tijorat huquqiga xos faoliyat hisoblanadi. Tijorat faoliyati esa, o’z navbatida, tadbirkorlikning bir turini bildirib, uning mazmunida tadbirkorlikka xos belgilar mavjud va ular yuqorida qayd qilingan belgilar bilan deyarli bir xildir. Tadbirkorlik faoliyatining ushbu belgilari uning xo’jalik faoliyatini tadbirkorlik asosida tashkil etilganligini bildiradi va ushbu belgilar tadbirkorlik tuzilmasining boshqa yuridik shaxslardan farq qilishini ham belgilaydi. Bozor munosabatlarida tadbirkorlik asosida ish yuritish birinchi navbatda fuqarolik huquqiy munosabat bo’lib, ushbu faoliyatning asosini mulkiy munosabatlar tashkil qiladi. Ikkinchidan esa, mulkiy munosabatlar fuqarolik huquqi normalari asosida tartibga solinadi. Shu asosda tadbirkorlik huquqi fuqarolik huquqining bir-birini to’ldiruvchi va bir biri bilan bog’liq munosabatlardan iborat ekanligini asoslaydi. Xulosa qilganda, tadbirkorlik faoliyatiga mansub bo’lgan barcha belgilar uning faoliyatida muhim ahamiyat kasb etadi. Shu o’rinda ushbu belgilar tadbirkorlik faoliyatini boshqa iqtisodiy faoliyat turlaridan ham ajratib turadi. 1 Мас Л.В.Коммерческое право. Краткий курс. 2 ое издание. СПб. Питер, 2005. – С.143. 39 Tadbirkorlik faoliyatining yaxlit tushunchasi qo’yidagicha bayon etilishi lozim. Har qanday tadbirkorlik faoliyati (tadbirkorlik) - tovar ishlab chiqarish, ish bajarish yoki xizmat ko’rsatish sohasida tadbirkorlik faoliyati subyektlari tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladigan, tavakkal qilib va o’z mulkiy javobgarligi ostida daromad (foyda) olishga qaratilgan tashabbuskor faoliyatdir. Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|