Toshkent moliya instituti sh. Abdullaeva pul, kredit va

Ta’minlanganlikning mavjudligi.
Ishonchli kreditlar va ularning qaytarilishini ta’minlovchi birdan-bir garov 
shakli bevosita kredit shartnomasi hisoblanadi. Kredit shartnomasi shartlarining 
bajarilishini kredit ta’minlanganligining sharti sifatida qabul qilish, xorijiy banklar 
tomonidan cheklangan hajmda, ishonchga sazovor bo’lgan doimiy mijozlarni qisqa 
muddatli kreditlash jarayonida qo’llaniladi. O’rta va uzoq muddatli kreditlashda ham 
berilgan kreditlarni sug’urta qilish sharti bilan istisno tariqasida qo’llanilishi mumkin. 
Odatda sug’urta qilish, qarz oluvchi hisobidan amalga oshiriladi. Bizning 
amaliyotimizda bu bazi hollarda tijorat banklari tomonidan o’z sho’’balarini va 
muassasalarini kreditlashda qo’llanilishi mumkin.
Yaxshi ta’minlangan kreditlar. Bunday kreditlar zamonaviy bank kreditining 
asosiy turi sifatida ta’minlangan ssudalar hisoblanadi. Ta’minlanganlik sifatida qarz 
oluvchining har xil shakldagi mulki, ko’proq - ko’chmas mulki va uning ixtiyoridagi 
qimmatbaho qog’ozlar, boshqa mulk shakllari bo’lishi mumkin. Qarz oluvchi o’z 
majburiyatlarini bajara olmagan hollarda ta’minlanganlik asosi bo’lgan mulk bank 
ixtiyoriga o’tadi va bank uni sotib etkazilgan zararlarni qoplash huquqiga ega bo’ladi. 
Bank tomonidan berilayotgan kredit miqdori taklif etilayotgan ta’minlanganlikning 
o’rtacha bozor narxidan past bo’ladi va mulk bahosi tomonlarning kelishuvi 
natijasida aniqlanadi.
Kreditning ta’minlanganligi uchun qabul qilinadigan mulk tez sotiladigan, 
oldin biror majburiyat bo’yicha garovga qo’yilmagan, korxonaga tegishli bo’lgan 
mulk bo’lishi kerak.
Uchinchi shaxsning moliyaviy kafolati bilan beriladigan ssudalar.
Kredit boshqa bir tashkilotning kafolati asosida beriladi. Kafolat beruvchi 
korxona yoki muassasa, agar qarz oluvchi kredit shartnomasida ko’rsatilgan 
shartlarni vaqtida bajarmasa, shu tufayli bank ko’rgan zararlarni qoplashga kafillik
171 

---

beradi va faoliyat davomida haqiqatda shunday axvol ro’y bersa o’z mablag’lari 
hisobidan zararni qoplab beradi. Moliyaviy kafillik beruvchi tomon sifatida huquqiy 
shaxslar, shuningdek turli darajadagi davlat xokimiyati organlari ishtirok qilishlari 
mumkin.