Z. Toxirov - Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik mahorati
5-mashq. M illiy m arosim larining transform atsiyasl xususida. Mintaqa xalqlari orasida asrlar davomida saqlanib kelayotgan
diniy urf-odatlar, ularning tarixi, kelib chiqishi, mohiyati, xususan,
xalqimiz bayotida tutgan o ‘mi va uning ta ’siri aksariyat hollarda
dolzarb mavzulardan biri b o ‘lgan. Xususan, zardushtiylik urf-
odatlari, marosimlari va ularning mintaqa xalqlari turmush tarzi
hamda islom dini an ’analari bilan sinkretik tarzda saqlanib
kelayotgan ko‘rinishlari tahlilini, avvalo, m a’naviy qadriyat
sifatida
saqlanayotgan
an ’analar
jam iyatim izning
mrli
marosimlaridan ko‘zga tashlanishini kuzatish mumkin. Shu nuqtayi
nazardan, U.Qoraboyev “0 ‘zbek xalq bayramlari” asarida “0 ‘zbek
xalqi urf-odatlari ichida zardushtiylik, buddaviylik va boshqa
islomgacha mavjud diniy e ’tiqodlar bilan b o g iiq bayramlar,
tomoshalar, marosimlar b o ig a n . Chunonchi, bu bayramlarda
zardushtiylik g ‘oyalari sezilib, ularda Axuramazda, Mitra. Anaxita,
Mirrix kabi timsollar u lugiangan, muqaddas olov atrofida raqs
tushib, tomoshalar ko‘rsatilgan”, - deb yozadi.
Masalan,
o ‘zbek xalqi
m a’naviyatida oila muqaddas
hisoblanib, u bilan b o g iiq marosimlarga katta ahamiyat berib
kelingan. Asrlar davomida shakllangan zardushtiylik oila, turmush
an ’analari keyinchalik islom dini kirib kelgan davrda ham oilaviy
marosimlarda o ‘z ko'rinishini y o ‘qotmagan holda, hattoki sinkretik
tarzda saqlanib qolganligini kuzatish mumkin (123-124-betlar).
156
6-mashq. Avestoshunos
olim
H.Homidovning
keltirib
o'tishicha, rnanbalarning alohida variantlarida Axura Mazdaning
kelin-kuyovlarga nasihatlari keltirib o'tiladi (124-bet).