Göylü Atalı: “Fəlsəfənin Təməli” qutsal bitiyinin davamını
oxuyacağıq.
25. Din təməlsizliyi.
Dinin Təməli – cəfəngiyyatdır.
“Dünyanı Yaradan” cəfəngiyyatıdır, – Dünyalığın inkarıdır.
“Həyatı Yaradan” cəfəngiyyatıdır, – Həyatlığın inkarıdır.
“İnsanı Yaradan” cəfəngiyyatıdır, – İnsanlığın inkarıdır.
“O Dünya” cəfəngiyyatıdır.
“Cənnət-cəhənnəm” cəfəngiyyatıdır.
“Qismət” cəfəngiyyatıdır.
“Bəndəlik” cəfəngiyyatıdır…
Din – Mahiyyəti Təzahürlə bərabərləşdirir, – əslində Mahiyyət-
sizlik cəfəngiyyatı yaradır.
Mənanı – hadisəylə bərabərləşdirir, – Mənasızlıq cəfəngiyyatı
yaradır.
Əzəliliyi – Ötəriliklə bərabərləşdirir, – Ötəri Əzəlilik cəfəngiyyatı
yaradır.
Əbədiliyi – Keçiciliklə bərabərləşdirir, – Keçici Əbədilik
cəfəngiyyatı yaradır.
Sonsuzluğu – Sonluluqla bərabərləşdirir, – Sonlu Sonsuzluq
cəfəngiyyatı yaradır.
Kamilliyi – Qeyri- Kamilliklə bərabərləşdirir, – Qeyri-Kamil
Kamillik cəfəngiyyatı yaradır.
Din – cəfəngiyyata İnam yaradır, – cəfəng İnam yaradır –
İnamsızlıq yaradır.
Din – cəfəngiyyata İnam İdraksızlığı yaradır…
205
Soylu Atalı: “Keçici əbədilik” nə deməkdir? Ata nəyi qəsd edir?
Ata deyir, dünyanın mənası əzəlidir, əbədidir, kamildir, sonsuzdur.
Əbədidir, yəni dünyanın mənası hardasa qurtarmayacaq. Ancaq
din deyir ki, dünyanı Allah yaradıb. Yaranan dünyanın əzəliliyi
yoxdur, deməli, əbədiliyi də yoxdur. Din deyir allah dünyanı 6 gündə
yaradıb. Ancaq o 6 günün bir günü bizim indiki yaşadığımız neçə
min il deməkdir. Neçə min ili o əbədilik kimi götürür. Həm də hesab
eləyir ki, günlərin bir günü “Qiyamət” qopacaq, dünya məhv olacaq.
Deməli, bunun əbədiliyindən danışmaq mümkün deyil. Əbədilik o
deməkdir ki, dünya hardasa dayanmayacaq, qurtarmayacaq. Min
ildən sonra olsa belə, yüz min ildən sonra olsa belə, yenə bu əbədilik
deyil. Yəni əbədiliyin yüz min illiyi yoxdur. Böyük intervalı yoxdur,
həmişəlikdir. Ona görə Ata deyir, din keçici əbədilik yaradır. Tutalım
min il əbədiliyi var bunun. Min il əbədilik elə keçicilik deməkdir.
Göylü Atalı (davam eləyir):
– Cəfəngiyyata İnam Mənəviyyatsızlığı yaradır.
– Cəfəngiyyata İnam Iradəsizliyi yaradır.
– Cəfəngiyyata İnam Ədalətsizliyi yaradır.
– Cəfəngiyyata İnam yalanı yaradır.
– Cəfəngiyyata İnam şəri yaradır.
Din – İnsanı Müstəqillik Aqibətindən, Məsuliyyət Azadlığından
məhrum eləyir; Onu Yaradana tapşırır – Əsarətə salır.
Din – İnsanı Qorxu əsarətində saxlayır.
Dinin Göyü – Qorxu Göyüdür.
Din – İnsanın başına Qorxu yağdırır.
Din – İnsanda cəfəngiyyata Qorxu yaradır;
Cəfəngiyyatdan Yaranan Din – Cəfəngiyyatı yaşadır.
26. Xülya Təməlsizliyi
Xülyanın Təməli – Bilməzlikdir.
Xülya – Bilməzlərin Bildiyidir.
Bilməzlərin Bildiyinə İnamdır.
İdraksızlığın Bildiyidir.
İradəsizliyin Bildiyidir.
Mahiyyətsizliyin Bildiyidir.
Mənasızlığın Bildiyidir.
Ötərini Əzəli saymaqdır.
206
Keçicini Əbədi saymaqdır.
Sonlunu Sonsuz saymaqdır.
Qeyri-Kamili Kamil saymaqdır.
Bulməzlik İnamıdır.
Bilməzlik İradəsidir.
Bilməzlik Ədalətidir.
Bilməzlik Həqiqətidir.
Bilməzlik Xeyiridir.
Blməzlik Biliyidir.
Soylu Atalı: Allahın özünə qarşı bilməzlik var. Allahı bilmirlər.
Bilmədikləri üçün də Allahı adam kimi qoyurlar ortaya, o da başlayır
danışmağa: “Soraq ver ki, filan vaxtı belə eləyəcəm”. Bunu qəbul
eləmək, bilməzliyin görsənişidir (təzahürüdür).
Göylü Atalı (davamını oxuyur):
27. Ümid – Ümidsizlik
Ümidin Təməli – İradədir.
İradə – Gerçəklikdən Üstün ola bilir.
Ümid – Gerçəklikdən Üstün olmaqdır.
İradə – Zamandan Üstün ola bilir.
Ümid – Zamandan Üstün olmaqdır.
İradə – Mühitdən Üstün ola bilir.
Ümid – Mühitdən Üstün olmaqdır.
İradə – Şəraitdən Üstün ola bilir.
Ümid – Şəraitdən Üstün olmaqdır.
İradə – Cəmiyyətdən Üstün ola bilir.
Ümid – Cəmiyyətdən Üstün olmaqdır.
Ümid – Mahiyyət Əməlidir.
– Məna Əməlidir.
– İnam Əməlidir.
– İdrak Əməlidir.
– Mənəviyyat Əməlidir.
– İradə Əməlidir.
– Ədalət Əməlidir.
– Xeyir Əməlidir.
– Həqiqət Əməlidir.
– Əzəlilik Əməlidir.
– Əbədilik Əməlidir.
207
– Sonsuzluq Əməlidir.
– Kamillik Əməlidir.
Ümidsizlik – İradəsizlikdir.
– Gerçəkliyə əyilməkdir.
– Zamana əyilməkdir.
– Mühitə əyilməkdir.
– Şəraitə əyilməkdir.
– Cəmiyyətə əyilməkdir.
– Təzahürə əyilməkdir.
– Hadisəyə əyilməkdir.
– Dünyaya əyilməkdir.
– Həyata əyilməkdir.
– Adama əyilməkdir.
– Ötəriyə əyilməkdir.
– Keçiciyə əyilməkdir.
– Sonluya əyilməkdir.
– Qeyri-Kamilə əyilməkdir.
– Nisbiyə əyilməkdir.
Ümid – əyilməzlikdir.
– Mahiyyətə İnam əyilməzliyidir.
– Mənaya İnam əyilməzliyidir.
– Ədalətə İnam əyilməzliyidir.
– Həqiqətə İnam əyilməzliyidir.
– Xeyirə İnam əyilməzliyidir.
– Əzəliliyə İnam əyilməzliyidir.
– Əbədiliyə İnam əyilməzliyidir.
– Sonsuzluğa İnam əyilməzliyidir.
– Kamilliyə İnam əyilməzliyidir.
Ümid – İradə əyilməzliyidir – Aqibəti Qoruyan.
Soylu Atalı: Yaxşı ifadədir. Deyir, ümid mahiyyət əməlidir. Mən
bir qonu ayırmışam özümə ki, onu işləyim. İnsan hallardan oluşur
(ibarətdir). O halları bir var Məna yaradır, bir var Gerçəklik yaradır.
İnsan daha çox hansı etkidədirsə, onun halını o yaradır. Gerçəkliklə
uğraşırsa, halını gerçəklik yaradır. Mənayla uğraşırsa, onda halları
məna yaradır. Bunlar arasında fərq nədir, bağlılıq nədir?! Belə bir
qonu yörəsində işləyirəm.
Burda Ata deyir ki, ümid mahiyyət əməlidir. Gözəl şeydir. Ona
dayanıb yaxşı şeylər açmaq olar…
208
İndi bacımız (Elananı nəzərdə tutur – G. A.) fikrini desin, tədbirimiz
necə oldu. Onu qiymətləndir, bağlayaq tədbirimizi.
Elana Atalı: (Ataya səcdə edib, bayrağı öpür) Tədbirimiz həmişə
gözəl olur. Bir az halımla bağlı qıraqda otursam da, danışanların
hamısının sözünə qulaq asırdım. Tədbirin gözəlliyi odur ki, hər dəfə
öyrənirəm, bizim işimiz nədir, önəmi nədir. Üstümüzə qoyulan yükü
anlayıram.
Soylu Atalı: Elədiklərimizin hamısı bizdə əminlik doğurur ki, nə
dərəcədə doğru, düzgün yoldayıq. Ən azı siz dörd gündür ki, dünənki
tədbir haqda, bugünkü tədbir haqda düşünmüsünüz, gərginliklər
yaşamısınız, onun sorumluluğunu yaşamısınız. Yəni onu istəklərimi-
zə uyğun həyata keçirə bilək, uğur qazanaq. Məqsəd bu olub.
Bəli, etkilərimiz bir daha onu göstərir ki, biz, doğrudan da, çalış-
malarımızda nə dərəcədə doğru yoldayıq, buna əmin oluruq. O uğur-
lar bizim başımızı dik saxlayır, fərəhimizi içimizdə dolu saxlayır.
Elana Atalı: Atamız Var olsun!
“Ata Ruhunu Ürəyimizdə aparırıq!”, “Atamız Var olsun!”
səcdəsiylə “Ailə Günü” sona yetdi.
Od Ayı, 37- ci il. Atagün Eli.
(iyul, 2015. Örənqala.)
209
Asif Atanın – İnam Atanın Mütləqə İnam Ocağı
Nurtəkinin Yükümlüsü olduğu “Uluyol-Hünər” Ailəsinin
37-ci ildə V “Ailə Günü” törəninin
Gediş yazısı
Gün: 28 Od Ayı; Yer: İnam Evi;
Başlanır: saat 16.00
Oda Törənin ruhuna uyğun biçimlənir: Gül-çiçək, qələm-kağız,
çəkiliş üçün gərəkən araçılıqlar. İşə sorumlu Ulusəs Atalıdır.
“Ata Ruhuna pənah gətirmişik!” səcdəsiylə tədbir başlanır.
Ocaq Yükümlüsü Soylu Atalının Ailəyə uğurlaması dinlənilir.
Törən qonuları:
Amallaşma, Kamilləşmə, Xalqlaşma hesabatı.
Çağımızda milli-mənəvi dəyərlərimizə qarşı olan qarayaxmaların ortaya
çıxma nədəni.
Törənə qatılanlar da düşüncələrini bölüşə bilərlər.
Qutsal Oxuma: “Həqiqət Azadlığı – Cəfəngiyyat Əsarəti” Bitiyindən
oxunur, gərəkən açıqlamalar verilir.
“Ata Ruhunu Ürəyimizdə aparırıq!”, “Atamız Var olsun!” səcdəsiylə
“Ailə Günü” başa çatır.
Carlar
• Amal ömrü fərəhli – həyat ömrü kədərli!
• Mütləq yaşarıdır – nisbi öləri!
Gedişi yazdı: İnamlı Atalı
20 Od Ayı, 37-il. Atakənd.
Qəbul olunur.
Soylu Atalı
Mütləqə İnam Ocağının Yükümlüsü
21 Od Ayı, 37-ci il. Saray-Soylu.
210
Asif Atanın – İnam Atanın
Mütləqə İnam Ocağı
“Uluyol-Hünər” Ailəsinin
“Ailə Günü” toplantısında deyilmiş fikirlər
Ocaq Günsırası ilə 28 Od Ayı, 37-ci ildə (iyul, 2015) İnam Evində
“Uluyol-Hünər” Ailəsinin “Ailə Günü” toplantısı keçirildi. Öncə Ailə
Gününün quralları yerinə yetirildi. Sonra “Uluyol-Hünər” Ailəsinin
Yükümlüsü Nurtəkin Atalı Ataya səcdə ilə sözünə başladı:
Hamınız xoş gəlmisiniz.
Amallaşma olaraq Atanın “Özümlük – Özgəlik” kitabını oxuyuram.
Yazdığım yazılar da Amallaşarkən düşündüklərimdir.
xxx
Din adamları cəhənnəmə məhkum edir.
Elm, texnika adamalrı ekoloji fəlakətə, kimyəvi xəstəliklərə məhkum edir.
İnam məhkum etməz, ruhani aqibətə yetirməklə insanların da, bəşərin də
gələcəyini yetirər.
xxx
Həyatı savaş və yarış meydanına çeviriblər. Əslində Həyat – özünü
yaratma, yaradıcılıq yeri olmalı idi.
xxx
Din – ona qoşulmayanları özünə borclu bilib günahkar sayır.
Toplum (Cəmiyyət) – ona qoşulmayanları özünə borclu bilib
günahkar sayır.
211
Siyasət – onun arxasınca getməyənləri siyasətin qarşısnda günah-
kar sayır.
Amal – onun arxasınca getməyəni insanın özü qarşısında günah-
kar sayır.
Din adamı insaniliyə yetirmir.
Toplum adamı insaniliyə yetirmir.
Amal adamı insaniliyə yetirir. İnsaniliyə yetməmək insanın özü
qarşısıında günahıdır.
xxx
Hər şey adama qarşıdır. Adam da özünə qarşı.
xxx
Ailə yaşayır, ancaq ailəçilik yoxa çıxır.
Millət yaşayır, ancaq millilik yoxa çıxır.
Dünya yaşayır, ancaq bəşərilik yoxa çıxır.
Mövcud olmaq – var olmaq deyil. Var olmaq – İnsaniliyə yet-
məkdir. İnsaniliyə yetəndə Ailəçilik əsasında Ailə qurulacaq, millət-
çilik əsasında millət qurulacaq, bəşərilik əsasında dünya qurulacaq.
xxx
Millətimə qulluq etdiyim üçün sevinirəm.
Özümə tən olmağa çalışdığım üçün sevinirəm.
Sabahı özümdə gördüyüm üçün sevinirəm.
xxx
Bəzən adamlar özlərini necə varlarsa, elə sunurlar – “mən səmimi
adamam” deyirlər. Əslində burda özünün yanlışına, naqisliyinə haq-
vermə var. Ən böyük səmimilik – özü qarşısında səmimi olmaqdır.
Özündəki yanlışları özün üçün boynuna al (etiraf elə), pisliyini dü-
zəlt. Yetdiyini, yaratdığını sun. O zaman səmimilik görünəcək.
xxx
Dövlət ödülü – dövlət zənciri.
xxx
Yaltaqlıqda bənzərsiz, təkrarsız olmaq yarışına giriblər. Zamanın
məhsuludur yaltaqlıq – təkrarlanan.
xxx
Adam İnsanlığını öldürür – ölür.
İnsan Adamlığını öldürür – yaşayır.
212
xxx
Görünən – Görünməyən
Şöhrətin zirvəsində, yəni uçurumun dibində.
Tənənin, böhtanın aşağıladığı, yəni həqiqətin ucaltdığı.
xxx
Allah və bəndə qarşılığı – Allah və mən.
Mütləq və İnsan birliyi – Məndə var olan Mütləq.
Bəndə Allaha can atmır, Allahdan bağışlanmasını, ödüllənməsini
istəyir, yalvarır, ömrü bu yöndə qurulur.
İnsan Mütləqə can atır, özüylə döyüşür, yetkinləşir, kamilləşir,
ömrünü qurur.
xxx
Dinçi Allahın ağalığında yaşayır, Allahın ağalığını yayır, ağalığa
tabe olmağı tələb edir, öldürür, alçaldır, dəhşət yayır, qorxu yayır.
Allah sevilmir, qorxudur adamların timsalında.
İnamçı Mütləqə yetmək üçün özüylə döyüşür, Mütləqə yetmənin
fərəhini yetirir, öz ömrüylə inandırır, sevdirir. Mütləq sevilir, ideala
yetmək həsrəti və sevinci yaşayır və təsdiq olunur İnsanların timsa-
lında.
xxx
İnsan özü və özümlüyü arasında sınırları aydınlaşdıra bilsə, özüy-
lədöyüş daha da yetkinləşər. İstək tələbi yetirir, tələb istəyi yetkin-
ləşdirir.
xxx
Ölkədışı siyasət – dünyaaltı siyasət.
Ölkəiçi siyasət – dünyaaltı siyasət.
xxx
Hər kəs özü üçün yaşayır, ona görə xoşbəxt ola bilmir. Hər kəs ailəsi
üçün yaşayır, ona görə həyatın qayğılarından, çətinliklərindən başını
qaldırıb fərəhlənə bilmir. Atanın bir sözü burda yerinə düşür:
Anamı sevirəm, Amalı ondan çox sevirəm,
Atamı sevirəm, Amalı ondan çox sevirəm… Bununla da anama,
atama… sadiq qalıram.
xxx
İnamım İdraklaşdıqca, Mənəviyyatlaşdıqca, İradələşdikcə məni
həyatdan qoruyur.
xxx
Toplum (cəmiyyət) adamı satın ala bilir, çünkü adamın məqsədi
necə olur olsun yaşamaqdır.
213
Toplum insanı satın ala bilmir, çünkü insanın məqsədi öz ideya-
sına sadiq olaraq yaşamaqdır.
xxx
Xalqın dəyəri soydan soya keçən irsdir. Soyları bir-birinə bağla-
yan kökdür. Xalqı özünə tanıdan keçmişdir. Keçmiş – Xalqın gələcə-
yini quran zəmindir.
Xəlqi dəyərlər qutsallığı, ruhsallığı, qəhrəmanlığı, özündənkeç-
məni, müdrikliyi ifadə edir.
Dəyərlər xalqın elə bir ucalığıdır ki, o ucalığa yetmək, can atmaq,
qorumaq hər bireyin qutsal borcudur. O dəyərlərlə yaşamaq, o dəyər-
lərin anlamını özünə demək, balalarına demək, yaşatmaq gərəkdir.
Bəs niyə dəyərlərə hücumlar var? Ən birincisi, xalqı öz gözündən
salmaq. Onu köksüz, keçmişsiz, zəminsiz qoymaq. Onun keçmişini
gözdən salmaq ki, özünə inamı itsin. Öz gözündən düşən, özünə
inamı itirən sabahına necə baxar?!
İkincisi, toplumsal fikirdə qarışıqlıq yaradır. Dəyərə qarşı çıxanı
həm qoruyurlar, həm də ona qarşı çıxırlar. Subyektiv və obyektiv
fikirlər bir-birinə qarışır. Aydın və konkret fikir formalaşmır. Əsas
məqsəd dəyəri ucalıqdan salıb onu müzakirə obyektinə çevirmək və
adiləşdirməkdir. Gənc soy çaşır, necə yanaşmağın gərəkliyini bilmir.
Biri deyir, ikisi deyir, üçüncüsü nə desə ona inanır. Həm də elə
şeylər var ki, onu anlamayaraqdan qoruyanda ziyan olur. Deyək ki,
214
Atanı dərk etmədən Atadan danışmaq, onu verə bilməmək Ataya
ziyan verməkdir.
Özgəçiliyə, özgələrə meyil salmaq. Nitşeçilər, Karnegiçilər,
Freydçilər (ardıcıllar) yaranır. Nəsimi, Qorqud, Babək ardıcılları ya-
ranmır. Özgələşmə yer salır xalqın içində. Dəyərlərinə doğma olmaq
çağdaş sayılmır, dəyərlərinə özgələşmək, yadlaşmaq çağdaş sayılır.
Xalqın elə dəyərləri var ki, onu araşdırmaq olar, ancaq onu adi
səviyyədə müzakirə obyektinə çevirmək – qutsallığı adiləşdirməkdir.
Adamın gözündə adiləşən dəyər bir gün tamam sıradan çıxır.
Ata “Azərbaycanımız – Azərbaycanlığımız” dəyərlər sistemini
yazdı, əsaslandırdı. Anlamalı, dərk etməli, yaşamalı, qorumalı, sun-
malı olduğumuzu bizə dedi. O dəyərlər sistemini oxuyan istənilən bi-
rey özünün bu xalqdan olduğu ilə öyünər. Bu xalqdan olmayan oxusa
da, belə bir xalqın varlığına sevinər.
Bu dəyərlər ömürdə yaşamalıdır. Ömürdə yaşanmasa, onu bir
tarix kimi, ədəbiyyat kimi qoruyanda qıraqdan-qırağa qorunur.
Ay içində Ocaq işləri görmüşəm, görməkdə də davam edirəm.
Tədbirlər kitabını çap edirəm.
Qubada olanda Atanın rusca bir kitabının düzəlişlərini elədim.
Həm də Qubada ayrı-ayrı yerlərə gedişlərim oldu, söhbətlərim oldu.
Saytımızda bu haqda yazım gedib. Orda söhbət etdiyim insanların
hamısının Atadan bilgisi vardı. Hətta Mədəniyyət və turizm
şöbəsinin başçısı Atanı qəbul etməsə də, Atanın görüntüsünü telefo-
nunda saxladığını dedi. Mən dedim ki, siz kitab oxuyarsınızmı? O,
dedi ki, kitab oxumayacam. Mən ona yalnız “Özəl Buraxılış”ımı-
zı verdim. Orda ədəbi məclisin başçısı Şıxəmməd bəy Atanın kitabı-
nı ona sunanda Atanın şəklini öpdü. O, Atanın öyrəncisi olubmuş.
Ona verdiyimiz ədəbiyyatları da ayrıca qoruyub saxlayır.
Qubaya ardıcıl Ocaq səfərləri olub. Hər səfər sorumluluq gətirir.
Ocaqdan bilgi var, indi gərək Ocaq çalışmalarından davamlı bilgi ve-
rilsin. Səfər məndə yenilənmə və sorumluluq yaratdı.
Atamız Var olsun!
İnamlı Atalı Ataya səcdə ilə sözünə başladı: Bu ayda baş verən
olaylara göz yetirdikcə Atanın işinin önəmi mənim üçün getdikcə
təsdiqini tapır.
Asif Atanın “Mütləqləşmək – Var olmaq” Bitiyini oxuyuram. Ru-
hani varlıq qonusu mənim diqqətimi daha çox çəkdi. Ata deyir ki,
“Cəmiyyətin səviyyəsi maddiyyatın səviyyəsi ilə yox, ruhaniyyatın
215
səviyyəsi ilə müəyyən olunur”. Ancaq çağımızda maddiyyat ölçü
olub, ruhaniyyat yox. Asif Ata deyir, maddiyyat zəruridir, ancaq
insanın ölçüsünə çevrilə bilməz.
Mən özüm üçün belə aydınlaşdırmışam ki, toplumun maddiləş-
məsində daha çox rol oynayan din olub. Oxuduğum bəzi ədəbiyyat-
lara görə islama qədər türk maddiyyatçı olmayıb, yurdçu olub,
əməkçi olub, döyüşçü olub – heç vaxt gödənçi olmayıb.
İslamdan sonra daha çox maddiləşdi. Çünkü islam dolayısı ilə
həyatı maddiliyə bağlayır. Cənnətə çağırma əslində o deməkdir. Ata
deyirdi maddiyyat minimal olmalıdır. Ruhaniyyat dünyanın ölçüsü
olmalıdır, maddiyyat önə keçməməlidir.
Atanın başqa bir fikri: “Maddiyyat cəmiyyətin yaradıcısı yox,
alətidir. Maddiyyat cəmiyyətin yiyəsi yox, xidmətçisidir. Maddiyyat
orqanizmin tələbini ödəyir, İnsaniliyin tələbini ödəmir”.
Maddiyyat insana qulluq eləmədi, ağalığa gərək oldu. Ona görə
də İnsanilik maddiyyatdan aşağı ölçülür.
Ata deyir: “Mənəvi ziddiyyətlərin həlli maddi münaqişələri ara-
dan qaldıra bilər”. Bu, o zaman mümkün olar ki, insan birey olaraq
özüylə uğraşacaq. Özündəki olanaqları (imkanları) aşkarlayacaq.
Ata deyir: “Cəmiyyət ruhani birlikdir”. Təbii ki, Ata bugünkü
cəmiyyəti deyil, olacaq cəmiyyəti deyir.
Bireylər özüylə uğraşacaq, öz mahiyyətinə uyğun yaşayan insan-
ların birliyindən yaranan toplumda mənəvi ziddiyyətlər aradan qalxa-
caq, maddi problemlər çözüləcək…
216
Kamilləşmə hesabatımla bağlı onu deyim ki, öncəki illərimlə
tutuşduranda bu gün məndə qeyz, acıq (özündən çıxma) o dərəcədə
deyil. Özümün öhdəmdən gələ bilirəm.
Bu ay bir dəfə özümdə paxıllıq duyğusu üzə çıxartdım, işlə bağlı.
Düzü, bu duyğu mənə utanc verdi. Fikiləşdim ki, bu duyğu məndə
hələ qalıbsa, ürəyimi qoruya bilmərəm. O anda mən o duyğunu öt-
düm. Atamız Var olsun!
İsa Mehdioğılu: Mən Asif Atanın kitabını oxumamışam, Soylu
Atalının yazılarından tanımışam, ona görə də o kişiyə mənim sayğım
var.
Burda gedən söhbətlər ümumxalq söhbətidir, hamıya, hər kəsə
gərəklidir. Asif Atanı sevənə də, sevməyənə də. Amallaşmadan söh-
bət getdi. Amallaşma hər kəsə gərəkdir. Hər kəsin öz ideyasına uy-
ğun amalı var. Asif Atanın da özünəxas amalı var. Bu amalın başqa-
sından fərqi nədədir? İslam amalında vətən anlayışı yoxdur, vətən
sözü, vətən sevgisi yoxdur.
Əsas odur ki, Allah yolunda get, Allah yolunda öl, islam yolunda
öl, vətən deyilən anlam yoxdur. Ona görə bu dinin özü milli məsələ-
yə tamamilə tərsdir.
Burda millət itir, qalır islam. Demək, sən azərbaycanlı olsan da,
müsəlman olursan, harda olsan müsəlmanlığı qoruyursan.
Bu yaxınlarda bir məhkəmə oldu. Suriyaya gedənlərlə bağlı idi.
Qəzetdən oxudum, deyir mən getdim orda öz müsəlmanlarımı savun-
mağa. Mən ölümə getmişdim. Sual verdilər ki, niyə ölmədin? Deyir,
217
məni tutdular. Mən ora kafirlərlə döyüşə getmişdim. Bəşər Əsəd yan-
lılarını gözə alır (nəzərdə tutur). İndi ona deyən gərək, axı o da
müsəlmandır. Baxın, hər ikisi müsəlman, ancaq amalları tamamilə
ayrıdır. Bayaq İnamlı Atanın sözünü dedi ki, Doğu vaxtilə Batıya
diktə edirdi, indi tərsinədir.
Müsəlmanda, islamda belə şeylər çoxdur. Allaha bağlılıq o yerdə
olur ki, hər şeyini itirirsən. Bunun özü elmə də etki göstərdi. İmam
Qəzali İslamda ən möhtəşəm adamlardan sayılır. Onun bir sözü var:
hansı elm “Quran”da var, o elmi tanı. “Quran”da olmayan elmi tanı-
ma və onun kitabını əldə eləmə. “Quran”da 7-ci yüzilin elmi var. 7-ci
yüzillə indiki yüzil arasında nə qədər elm yarandı, yeniliklər yarandı.
Mənə bir müsəlman deyir ki, günahdır, sən başqa dinin kitablarını
oxuma. 10-cu yüzildə İmam Qəzalinin dediyini toplum bu gün də sa-
vunur. Budur yenilmə (tənəzzül). Belə şeylər Doğunu Batının ayağı-
na verdi. Dünyanın heç yerində olmayanda Marağa rəsədxanası olub-
du Güney Azərbaycanda. Uruq bəyin rəsədxanası dünyada ən şöhrət-
li rəsədxana olub. Mollalar yığılıb onun özünü də, oğlunu da öldür-
dülər, rəsədxanasını da yandırdılar. Çox qəribədir yandırandan sonra
yığıldılar torpaq gətirib tökdülər ki, himi görünməsin. Bu, indiki
yenilməni yaratdı. Ona görə Avropa bizə diktə edir.
Keçmişi biz yaxşı bilmirik. Hamı bilir ki, Şah İsmayıl türk dilini
dövlət dili elədi. Uzun Həsən dövlət dili elədi. Şah İsmayılın oğlu
Təhmasib mollaların diləyi ilə Şah İsmayılın yaratdığı ən böyük ki-
tabxananı yandırdı. Tarixdir bu. Oğlu atasının yaratdığı kitabxananı
yandırdı ki, müsəlmanlığa ziddir. Tənəzzülün səbəbi budur.
Nurtəkin deyir, bir adam dedi ki, mən kitab oxumaq istəmirəm.
O, istəmir Asif Atanın ktabını oxusun, çünkü o, möhkəm dinçidir.
Eyni zamanda bu, keçmişdən qalandır. Mən istəyərdim ki, elə yerlərə
gedəndə ərəblərin keçmişi ilə türklərin keçmişindəki gələnəkləri
tutuşduran yazılarla gədəsiniz. İslamda deyilir ki, adam palçıqdan ya-
radılıb, qadın da onun qabırğasından. Bu gün də bizim alimlərimiz-
dən bu sözü danışanlar var. Bu əfsanəyə bugünkü insanların ağlı
kəsir.
Türk mifologiyalarında məsələlər başqadır, özü də üstündür.
Toplumumuz bunları öyrənməlidir.
Ayaz Şıxalıoğlu: Asif Ata insanı özünə qaytarır. Adamı adamlıq-
dan qurtarıb İnsanlığa çatdırır. Adamı insanlaşdırır. Adam nə vaxt
218
insan olacaq? Nəsimi demişkən, o zaman ki, Allahın əlindən öz
ömrünü, gününü alacaq, hətta günahının da yiyəsi özü olacaq.
Dünyanı Allahın əlindən alıb İnsana vermək istəyir Asif Ata. Çox
böyük məsələdir bu.
İş yerimdə müsəlmanlar var, bir-birini də bəyənmirlər. Biri deyir
bu sünnüdür, biri deyir o şiədir. Oturub fikirləşmirlər ki, bunun
torpağının yarısı yoxdur. Milli şüuru formalaşmayıb. O, Nəsimisinə,
Babəkinə kafir kimi baxırsa, belə bir mühitdə insan özünü yaxşı hiss
eləməz. Bu gedişlərə qarşı Atanın bir insan kimi nə qədər əzab çək-
diyini görürəm. Bunu düşünəndə insan özü pis olur. İkinci bir
tərəfdən 7-ci yüzildən min il keçib, insan yerindən tərpənməyib.
Qaranlıqlar getdikcə qatılaşır.
Ramin Namazov: Çıxış yolu nədir?
Ayaz Şıxalıoğlu: Çıxış yolu – insan özüylə uğraşmalıdır.
Oxumalıdır, özüylə döyüşməlidir.
Bu ömrünü necə yaşamalıdır: İslamın dediyi kimi yaşamalıdır, yəni hər
şey Allahın əlindədir, yoxsa insan özü çalışmalıdır, özüylə döyüşməlidir,
həyatını özü qurmalıdır?! Bunu gərək dərk edəsən. Ondan sonra hərəkət
edəsən.
İlham Mustafa: Mən sosial şəbəkələrdə sonuncu olayları izləyirəm.
İllərlə Türkiyəni savaşa cəlb eləyə bilmirdilər. İndi Türkiyə savaş içinə
yeriyir.
219
Vəhhabilərlə bağlı şəbəkələrdə şəkillər, görüntülər qoyublar, on-
ların iç üzünü göstərən. Məsciddə vəhhabilər nə oyun çıxarırlar. Giz-
lin çəkilişlər idi. Bütün eybəcərlikləri eləyirlər. Onu görəndən sonra
bir daha sevinirəm ki, Atanın Ocağı var. Atanın kitabını oxuyan,
Atanın ruhuna köklənən, onun göstərdiyi yolla yaşayan adam öz ulu-
suna ancaq insanlıq örnəyi verə bilər. Bura millətin, xalqın evidir.
Kim Atanın insanlıq çağırışına gəlirsə, doğrudan da o, xoşbəxtdir.
Gedib Allah evi deyilən yerdə ruhsuzlaşmaq yerinə, gəlib millətin
ləyaqətini var edən tədbirlərə qatılmaq gərəkdir. Burada bizim həm
insan kimi, həm də millət kimi gələcəyimiz təsdiqini tapır.
Bölgə məktəblərinin hansındasa var, məktəblərdə dini dərslər də
keçirlər. 6 yaşlı uşağın başını çadraya büküb din dərsi keçirlər. Na-
maz qıldırırlar, oruc tutdururlar. Avropa məktəblərində də uşaqlar
hansısa sinifdən sonra “həyat” dərsi almalıdırlar. Guya böyüklərin
bildikləri şeyləri 5-6-cı sinifdə bilməlidirlər ki, dünya, həyat nə de-
məkdir. Müsəlman ölkələri millətçiliyi, vətənçiliyi unutdurub ancaq
dinçilik dərsi keçir. Avropa ölkələri də əxlaqsızlıq dərsi keçir.
Heç birimizə nə din dərsi keçilməyib, nə də Avropa dərsi. Ağlı-
mız da yerindədir, az-çox həyatı da qanırıq. Soylu Atalı demiş, “ayrı
“qanacağa” da ehtiyacımız yoxdur”.
Var olsun Atanı, yaratdığı İnam bütövlükdə İnsanlıq üçündür.
Bütün millətlər üçün İnam yaradıb.
Mən uşaqlıqdan islamdan uzaq olmuşam. Ancaq gedəcəyim bir
yer də olmayıb. Atam üstümə düşmüşdü ki, sən Səmərqəndə gedib
molla məktəbini oxumalısan. Baxın, boşluq olanda da o cür
məcburiyyətlər olur.
220
İsa bəy sual verdi ki, Atanın şəkli niyə Günəşin içindədir. Məncə,
insanlığa işıq salmaq anlamında günəş rəmz kimi götürülüb. Mən
özüm üçün belə cavab tapmışam. İşıq saçsın ki, yol budur.
Soylu Atalıya təşəkkür edirəm ki, mən onu tapmışam. Məni
boşluğa düşməkdən qorudu… Ağstafada səfərdə olanda Ocaqçılar-
dan birinə demişdim ki, Soylu gəlib bizi danlayacaq, işə mane
olmayaq. Soruşur ki, Soylu səni danlayır? Dedim niyə danlamasın,
adamla danışmışam, sonra da yoxa çıxmışam.
Olur başa salır, olur tənqid edir. Mən tam səmimiyyətlə, rahat qə-
bul edirəm, desə ki, bunu səhv edirsən. Soylu Atalını özümə öyrət-
mən kimi qəbul edirəm.
Nurtəkin Atalı: Atanın belə bir sözü var deyir, qaranlıq qatılaş-
dıqca işığa ehtiyac artır. Söhbətimizin yönü odur ki, din var və din
qorxusu getdikcə artır. Azərbaycanda müxtəlif yönlü, məqsədyönlü
maliyələşən, gənclərin ağlını azdıran, dəyərlərimizi gözdən salan iş-
lər var. Bunların hamısı bir daha Atanın gərəkliyini təsdiq edir.
İlham bəy deyir ki, mən dini qəbul eləmirdim, bilmirdim də hara
gedəcəm. Çox insanlar o durumdadır, bilmir hara getsin. Axı öz
yönü, yolu yoxdur. Atanı tapanda bir zəmin olur insana.
Mən bayaq bir fikir oxudum: İnamım idraklaşdıqca, mənəviyyat-
laşdıqca o məni həyatdan qoruyur. Mən duyuram o məni necə qoru-
yur. Enmirəm həyata.
Bir də ki, kitab oxumaq istəməyən dinçilər haqqında. O, özündə
belə bir sınır qoymuşdu ki, olmaz. Bu yaxınlarda sosial şəbəkədə
gördüm ki, Atanın şəklinin yanında dinlə bağlı fikir yazılıb. Mən
bunu Güntayla bölüşəndə dedi ki, o adamla mən söhbət eləmişəm,
dini qoruyurdu, mənimlə söhbətdə kəskin ifadələr işlətdi. Ancaq mən
təmkinli davrandım. Bir müddət sonra həmin adam sözlərinə görə
üzr istədi, bəlli oldu ki, özü dinlə mübarizəyə başlayıb.
Bəzən belə insanlar olur. Bəzən çoxluğun etkisiylə inananlar olur.
Məsələn, biz Atanı sunanda elə olur, qarşıdakının içinə şübhə düşür.
Demək, onun içində sağlam bir şey var, düşünə bilir, araşdıra bilir ki,
doğru yönə də gəlib çata bilir. Bütün bunlar ona gətirib çıxarır ki,
Ocaqçıların çalışmaları, görüşləri nə dərəcədə gərəklidir. Nə qədər
çox insanla görüşsək, o qədər insanların gözünü açımış ola-
rıq, gerilikdən (cəhalətdən) çıxarmış olarıq.
Dostları ilə paylaş: |