“
PEDAGOGS
”
international research journal ISSN:
2181-4027
_SJIF:
4.995
www.pedagoglar.uz
Volume-27, Issue-1, February - 2023
33
mis
va kobalt bilan t
o’
yingan. Shu sababdan
qo’
ziqorin g
o’
sht, kartoshka va boshqa
sabzavotlar
o’rnini bеmalol bosa oladi
[2; 224-226 b.].
Dunyoda zamburug’
larning 2102 dan ziyod turlari uchraydi. Ular yuksak va tuban
darajada tarqalgan. Yuksak zamburug’lar yani q’ziqorinlarni m
amlakatimizda 200 ga
yaqin turlari aniqlangan b
o’
lib, shulardan 20-
25 tasi istе'molga yaroqli h
isoblanadi[1;
57-61 b.].
Rеspublikamizda asosan istе'molbop turlardan shampinon, ko’
k oyoq
, vеshеnka,
qo’
ziqorin
, qo’ziquyruq
) kabi turlar
iste’mol qilinadi. Z
ah
arli
turlardan esa lеpiota
turkumining aksariyat vakillari, Agaricus, xonthodefmus, A.
Gennadii va boshqalar
kеng tarq
algan. Bundan tashqari q
izil muxomor, oq poganka, qo’
n
g’
iroqdor va
jigarrang
lipеta, zеlеnushka, satanin, oq go’ng qo’ng’iz zamburug’i
kabilar zaharli
hisoblanadi[4; 40-42 b.]. Agar
qo’ziqorin
rangi yashilsimon, k
o’
kimtir yoki qoramtir
b
o’lsa, yoqimsiz hid taratib, qo’
lin
gizga yopishsa,
bilingki, bu mahsulot istе'molga
yaroqli emas! Q
olavеrsa, qo’ziqorinlarni mе'yorda istе'mol q
ilish lozim.
Qo’ziqorinlarning zaharli yoki iste’molbop bo’lishidan qat’iy nazar, ular
tabiatning bir bo’lagi. Ular o’z faoliyati bilan biosenozda
redutsent vazifasini bajaradi.
Shu bilan ularni biologik tur sifatida e’tirof etishimiz mumkin.
Ushbu maqolada
Coprinus comatus
qo’ziqorin
i va
uning tabiatdagi o’rnini
,
biologik tu
r ekanligini o’rganishga xarakat qildik.
Go'ng qo'ng'izi (Gnoevik, Koprinus) - Coprinus [yunon. kopros (kaparos) axlat,
axlat; go'ng, ma'lum turlarning najasda o'sishi xususiyatlariga ko'ra, qo'ziqorin-
koprofil]; oddiy Go'ng qo'ng'izi yoki haqiqiy (C. cinereus); Oq go'ng qo'ng'izi, yoki
shaggy,
–
tepalikli,
–
shaggy (C. comatus), [comātus = comāns soch bilan qop
langan,
shaggy; jingalak, Gr. koma cho'qqisi (bot.da), sochlar, jingalak; bosh kiyimdagi uzun
sochlar ma’nosini beradi
[3; 664].
Qo'ziqorinlar orasida oq go'ng qo'ng'izlari efemera hisoblanadi; bir qator go'ng
qo'ng'izlari
dastlab iste’mol qilinadi
(yoshlikda).
Dostları ilə paylaş: