«Fuqarolarning o4zini o‘zi boshqarish instituti — m ahalla faoliyatining tashkiliy asoslarini yanada takom illashtirish, u n in g vazifalari ko‘lam ini kengaytirish, davlat hokim iyati va boshqaruv organlari bilan o‘zaro yaqin m unosabatlarini ta’m inlash alohida dolzarb aham iyat kasb etadi»1. Hozirgi kunning eng muhim masalalaridan biri - davlat organlari faoliyati
ustidan jamoatchilik nazoratini o‘rnatishda ham fuqarolarning o‘zini o‘zi
boshqarish organlariga katta umid qilinmoqda.
2-§. 0 ‘zini o‘zi boshqarish organlarining vazifalari hamda vakolatlari Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari eng qadimiy institutlardandir.
Ular sobiq Ittifoq davrida ham mavjud bo‘lgan va shu davrda o‘zbek milliy
an’analari, qadriyatlarining yo‘qolib ketmasligida fuqarolarning o‘zini o‘zi
boshqarish organlarining roli katta bo‘ldi.
Mustaqillik qo‘lga kiritilganidan keyin esa, fuqarolarning o‘zini o‘zi
boshqaruviga juda katta umidlar qilindi va ularning yuqori roli hisobga olinib,
fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlariga konstitutsiyaviy maqom berildi.
Konstitutsiyaning
105-moddasida:
«Shaharcha,
qishloq va
ovullarda,
shuningdek, ularning tarkibidagi mahallalarda hamda shahardagi mahallalarda
fuqarolarning y ig‘inlari o‘zini o‘zi boshqarish organlari bo‘lib, ular raisni
(oqsoqolni) saylaydi», - deb belgilab qo‘yildi.
Konstitutsiya
normasining
mazmuniga
e’tibor
bersak,
birinchidan,
fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari - bu fuqarolar y ig‘inidir.
Ikkinchidan, fuqarolar yig‘ini doimiy ishlovchi organ hisoblanadi.
Shaharcha va qishloqlarda fuqarolar o‘zini o‘zi boshqarish organlari tashkil
qilinishi munosabati bilan Konstitutsiya qabul qilingunga qadar qishloq va
shaharchalarda faoliyat ko‘rsatgan davlat hokimiyati organlari - qishloq va
shahar xalq deputatlari Kengashlari va ularning ijroiya qo‘mitalari faoliyat
ko‘rsatmaydigan bo‘ldi. Natijada, qishloq va shaharchalarda avvallari davlat
hokimiyati organlari bajarib kelgan ishlarni bajarishni fuqarolarning o‘zini o‘zi
boshqarish organlari o‘z zimmasiga oldi. Bu o‘zini o‘zi boshqarishga bo‘lgan
katta hurm at va ishonch bo‘lib, hokimiyatni amalga oshirishda fuqarolarning
bevosita ishtirokini yanada kengaytiradi.
Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyati, vazifasi 2013-yil
22-aprelda yangi tahrirda qabul qilingan «Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish
organlari to‘g ‘risida»gi Q onun2 bilan tartibga solinadi.