Радиотехник тизимлар назарияси асослари

22-rasm . Atrof-m uhit sogMomlanishi talablarini I tisobga oluvchi
yirik sh aharnin g istiqb olli transport rejaviy-strukturasi sxem asi.
7 — 
katta tezlikli (tezyurar) avtomobil yo ‘llari; 2
— 
uzhtksiz
karakatlar magistrali; 3 — yuk tashuv yo ‘llari; 4
— 
harakat
boshqariladigan yo ‘llar; 5
 — 
sanoat hududlari; 6
 — 
shahar markazi.
fuqaro aviasiyasi sam olyot va vertolyotlari, kom m unal- 
transport va sanoat korxonalari, ochiq transform ator pod- 
stansiyalari, nasos qurilm alari va qozonxonalar bo'lishi 
mumkin.
Turar-joy qurilm alarida shovqin keltirib chiqaruvchi 
m anbalar doim bir joyda turuvchi, harakatda bo‘lgan, do- 
imiy darajadagi shovqin tarqatadigan va doimiy b o ‘lmagan 
(uzuq-uzuq) kabi turlarga turkum lanadi.
Doimiy shovqinning 
m e ’y o r l a n g a n
omil tovush bosi- 
mi 
L
ning oktavali darajasi, chastotaning oktavali polosasi- 
da dB hisobida olinadi. Doimiy shovqinni taxminiy baholash 
uchun tovush darajasi 
L A ,
dBA. dan foydalaniladi.
Bosh reja bosqichida transport oqimlaridan bo‘lgan to- 
vushning ekvivalent darajasi 
LA
ekv. ni transport oqim i- 
ning yaqinroq polosasidan 7,5 m. masofadajoylashgan nuq- 
tasi uchun ko ‘ch a-y o ‘l tarm oqlari xaritasining ishlab chi- 
qish qo'llanmasida keltirilgan nomogramma bo‘yicha aniq- 
lanishi lozim.
88
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Transport oqim larining m iqdoriy tavsiflari bo'lm ay, 
ko‘cha va yo‘llarning toifasi m a’lum bo'lgan holda, trans- 
port shovqining ekvivalent tovush darajasini 7- jadval 
(Q M Q 2.07.01-94) b o ‘yicha aniqlash lozim (7-jadval).
7 - j a d v a l
Ko‘cha va yo‘llar toifasi
Ikkala yo'nalish 
bo‘yicha yurish 
qismlaridagi 
harakat 
poiosasi soni
Ekvivalent tovush 
darajasi 
LA
ekv, dBA
1
2
3
Tezyurar yo‘llar 
Jamoat ahamiyatiga ega 
bo'Igan magistral ko‘cha 
va yo'Ilar:
6
86
To'xtovsiz harakat
5
84
8
85
Boshqariladigan harakat
4
81
Rayonlardagi harakat
6
82
4
81
Mahalliy ahamiyatiga ega 
bo‘lgan ko'cha va yo‘llar:
6
82
Turar-joy binolari joy-
2
73
lashgan ko'chalar
2
79
Sanoat va kommunal 
omborlar joylashgan 
rayonlar
4
81
Aeroport va aerodromlarni amaldagi Q M Q talablariga 
muvofiq seliteb hudu d d an uchish havfsizligini va davlat 
standartlari belgilagan yo‘l qo‘yiluvchi aviasiya shovqinini 
ta ’minlovchi masofaga joylashtiriladi (8-jadval).
89
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

8-jadval
Ta'sir vaqti
Tovushning maksimal darajasi 
(dBA)
Kunduzi soat 7 dan 23 gacha
85
Kechasi soat 23 dan 6 gacha
75
Sam olyotlarning uchish trassalari turar-joy binolari- 
dan tashqarida, suv havzalari, ko‘m -k o ‘k m aysazorlar, 
sanitar-him oya zonalari, avtomobil va tem ir y o ‘llarning 
ajratish polosalari ustidan o ‘tkazi!ishi lozim.
Tem ir yo‘l magistrali atrofida joylashgan shaharda yuk 
poyezdlarini shaharga kiritm ay o ‘tkazib yuborish uchun 
aylanib o ‘tadigan tem ir yo‘l ko‘zda tutilishi lozim.