8-mavzu: Yordamchi soʻzlar. Alohida guruh soʻzlar. Yordamchi soʻzlar ta’rifi va ularning turlari. Modal soʻzlar va ularning tasnifi. Undov soʻzlar va ularning tasnifi. Taqlid soʻzlar va ularning tasnifi. Reja

Zidlov bog’lovchilari
– o’zaro zidlik munosabatida bo’lgan uyushiq 
bo’laklar yoki gaplarni bir-biriga bog’lab keluvchi bog’lovchilar: ammo, lekin, 
biroq (sof bog’lovchilar), balki, -u, -yu, - da (vazifadosh bog’lovchi). 
Bular sodda gaplar va bog’langan qo’shma gaplarda qo’llanib, hodisa, ish-
harakat yoki biror predmetni boshqasiga zid qo’yib, ularning orasidagi qarama-
qarshi munosabatni bildiradi. 
Zidlov bog’lovchilari o’zbek tilida gapning uyushiq bo’laklarini bog’lash 
vazifasida juda kam qo’llanadi. 
Yozuvda zidlov bog’lovchilaridan oldin vergul qo’yiladi: Mamlakatimizda 
bayramlar ko’p, lekin Navro’zning tarovati, shukuhi o’zgacha. 
Zidlov bog’lovchilari ayrim gaplarning boshida ham kelib, o’zidan oldin 
kelgan gapni mazmunan keyingi gapga zid, qarama-qarshi ekanini ko’rsatadi: 
O’ktam hovlida yurib ro’zg’orga razm soldi. Lekin avvalgiday qo’rqish sezmadi.

---

Ammo, lekin bog’lovchilari qavat kelib qo’llanishi ham mumkin: Men baho 
bermoqchi emasman, uka. Ammo lekin hayotni ortiqcha rasmiylashtirib yubor-
yapmiz. 
Balki bog’lovchisi predmet, shaxs yoki ish-harakat orasidagi zid munosabatni 
bildiradi, u gaplarni bog’laganda oldingi gapda ifodalangan fikrni tasdiqlaydi yoki 
inkor qiladi: Lekin bu musiqa jimjimalikni buzmas, balki uni quyultiradi. 
O’zbek adabiy tili uchun norma darajasiga ko’tarilmagan bo’lishiga qaramay,
– a
bog’lovchisi og’zaki nutq va badiiy adabiyotda uchramoqda. Bu qo’shma yoki 
sodda gaplarni bog’lab, ular orasidagi qiyos, zid munosabatlarni ifodalaydi: 
Qovun tanlashda didim yo’q. A siz-chi? 
v) 
Ayiruv bog’lovchilari
– o’zaro bog’lanayotgan bo’lak yoki gaplardan 
birini boshqasidan ayirib ko’rsatuvchi bog’lovchilar: sodda gaplar yoki bog’langan 
qo’shma gaplarda uyushgan bo’laklarni yoki qo’shma gap qismlarini bog’lash 
uchun ishlatiladi. 
Yo, yoki, yoxud, yoyinki bog’lovchilari uyushgan bo’laklardan birini 
ikkinchisidan, biror voqea, hodisa yoki ish-harakatni boshqasidan ayirib ko’rsatish 
uchun ishlatiladi: Yo bir maslahatni aytib bo’ladi, yo ro’zg’or ishini. 
Goh … goh, dam … dam, baʻzan… ba’zan, bir…bir bog’lovchilari uyushiq 
bo’laklar yoki ayrim gaplarni ayiruv yo’li bilan bog’lab, galma-gallik, almashinib 
turish ma’nolarini anglatadi: O’ktam tolga suyanib, dam cholga, dam tegirmonga 
qarab indamay turaverdi. 
Takror qo’llanuvchi ayiruv bog’lovchisi oldidan yozuvda vergul qo’yiladi. 
g)