“Fitopreparatlar texnologiyasi” fanidan o„quv –uslubiy majmua
60
Psoralen preparatini olishda xom ashyo sifatida danakli oqquray- Psoralca drupacea Bge,
dukkakdoshlar-Fabaceae oilasiga kiruvchi o‗simliklarning mevasi ishlatiladi. Oqquray mevasi 0,4%
gacha, ildizini-0,39%-0,57% neomoddasi bo‗ladi.
Xom ashyodan kumarinlar yi\indisini ekstraksiya qilish. Maydalangan
oqquray mevalari
zanglamaydigan po‗latdan yasalgan, 60 ayl/min aylanish tezligiga ega bo‗lgan aralashtiradigan
ekstraktorga solinadi va ma‘lum miqdor 40% etil spirti yordamida ekstraksiya qilinadi.
Ekstraksiya
xona temperaturasida olib boriladi. Vaqt o‗tishi bilan spirtli ekstrakt inert gaz yordamida ―druk‖
filtrida filtrlanib, yi\gichga tushadi. Suv spirtli ekstrakt keyingi bosqichga o‗tib ketadi. SHrot esa suv
bilan yuvilib suv spirt aralashmasi regeneratsiyaga ketadi.
Texnik psoralen olish. Spirtli ekstraktlar yi\indisi issiq bu\ yordamida 100-150 mm simob ustuni
bosimida vakum bu\latgich apparatida bu\latiladi. Kub qoldiq shisha reaksion qozonchaga solinib xona
temperaturasida 1 sutkaga qoldiriladi. Bunda qozoncha tagiga psoralen cho‗kma bo‗lib tushadi.
Ustidagi suyuqlik esa dekontatsiya qilib, cho‗kma ajratib olinadi. CHo‗kma ma‘lum
bir qismi suv
bilan yuvib tashlanadi, yaxshilab siqiladi va havoda quritiladi.
Farmatsevtik psoralen olish. +uritilgan texnik furokumarinlar havonchaga tushadi, keyin esa 2
qismga Al
2
O
3
bilan yaxshilab aralashtiriladi. Tagidan tushuriluvchi shisha
kolbaning tagiga asta
o‗rnatilgan bo‗lib, uning tagiga paxta qatlami yoyiladi va 3-5 sm qalinlikda quruq Al
2
O
3
sepiladi.
Texnik furokumarinlar yi\indisi benzol yordamida elyuatsiya qilinadi.
Benzolli elyuat qo\oz filtri bo‗lgan Byuxner voronkasi yordamida filtrlanadi va 50-60
0
S da 50-
100 mm simob ustun bosimida rotatsion apparatda bu\latiladi.
Kub qoldiq NSH-45 markali bo‗yni keng kolbaga quyiladi va xona temperaturasida 1 sutkaga
qoldiriladi. Bunda psoralen cho‗kma holida tushadi. CHo‗kma filtrlanib ajratib olinadi. Ma‘lum bir
hajm spirt
bilan yuviladi,yaxshilab siqiladi va suvsiz CaCl
2
yordamida vakumda quritiladi.
Dostları ilə paylaş: