PARADIGMA (gr. na‘muna) — ilmiy tafakkur uslubi. Ayni vaqtda tan olingan va
muayyan ilmiy tadqiqot (bilim)ni belgilovchi omillar birligi. Pozitivist G.Berman
tomonidan kiritilgan va amerikalik fizik T.Kun tomonidan tabiiy fanlar uchun keng
asoslangan tushuncha. Ilmda muayyan davrda qabul qilingan e‘tiqodlar, qadriyatlar,
texnik vositalar birligini anglatadi va ilmiy an‘analar saqlanishini ta‘minlandi.
Paradigma nazariyadan kengroq tushuncha, uning almashinuvi fandagi inqilobni
anglatadi. Siyosatni tushuntirishdagi asosiy paradigmalar: 1) Teologik – siyosat va
hokimiyatni ilohiy talqini. 2) Tabiiy – a) siyosat tashqi tabiiy muhit ta‘siri orqali
ta‘riflanadi - geografik paradigma; b) siyosat jonli tabiat xususiyatlari orqali ta‘riflanadi -
biologik paradigma. v) siyosat inson xususiyatlaridan keltirib chiqariladi - psixologik
paradigma. 3) Ijtimoiy – siyosat ijtimoiy hayotning boshqa sohalari orqali talqin qilinadi.
4) Oqilona-tanqidiy – siyosat uning omillari, mas., konflikt - konsensus orqali
ta‘riflanadi.
PARADOKS (yun.
paradoxos – kutilmagan, g‗alati) — ko‗pchilik tomonidan qabul
etilgan an‘anaviy fikr, tajribaga o‗z mazmuni yoki shakli bilan keskin zid bo‗lgan,
kutilmagan mulohaza, muhokama. Har qanday P. «shubhasiz to‗g‗ri» (asoslimi,
asossizmi, bundan qat‘i nazar) hisoblangan u yoki bu fikrni inkor etishdek ko‗rinadi.
Odatdagi tasavvurlarga mos kelmaydigan kutilmagan hodisa.
PARAFIRLASH (fr.
paraphe – qisqartirilgan imzo) — sharnomaning matnini
kelishib olish maqsadida sharnomani yoki uning ayrim moddalarini ahdlashuvchi
tomonlar muxtor vakillarining ismi va otasining ismi bosh harflarini qo‗yib oldindan
imzolash. Shartnomani davlat arboblari imzolagandan va davlatning oliy qonun
chiqaruvchi organi tomonidan ratifikatsiya qilingandan keyin u yuridik kuchga ega
bo‗ladi.