Translation forum – 2022 форум переводоведов– 2022 tarjimashunoslar forumi

TRANSLATION FORUM – 2022 
ФОРУМ ПЕРЕВОДОВЕДОВ– 2022
 
TARJIMASHUNOSLAR FORUMI
– 2022
 
 
VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 28 
ISSN 2181-1784 
SJIF 2022: 5.947 | ASI Factor = 1.7
 
113 
w
www.oriens.uz
December 
2022
 
“Guliston” didaktik asarlarga qayta-qayta murojaat qilish hayotiy 
zaruratga aylanmoqda. Biroq, ushbu ikki asarning o‘zbekcha tarjimasi XX 
asrning 70-yillarida ilk bor nashr etilib, bugun ularni topish amrimahol 
bo‘lib qolgani ham sir emas. Hatto mazkur nodir asarlarning o‘zbekcha 
tarjimasini topishda nafaqat oddiy o‘quvchi, balki mutaxassislar ham katta 
qiyinchilik sezmoqda. 
Endi bu muammolarga hojat qolmadi. Gap shundaki, Sa’diy Sheroziy 
ijodining gultojlaridan sanalmish “Guliston” asarining o‘zbekcha tarjimasi 
hamda "Sa’diy fenomeni" kitobi Moskvada nashr etildi. “Guliston” 
she’rlarni forschadan G‘afur G‘ulom bilan Shoislom Shomuhamedov, nasr 
qismini Rustam Komilov tarjima qilgan. Sheroziy she’riyatidan – 
“Bo‘ston”ni forsiydan Xalqaro Firdavsiy mukofotining laureati Shoislom 
Shomuhamedov o‘zbek tiliga o‘girgan. Ushbu xayrli ishni Alisher 
Shomuhamedov, Zohidullo Munavvarov hamda Sardor Mirzajonov 
amalga oshirdilar. 
Ushbu nodir asarlar o‘zbekcha tarjimasining yangi nashrlari kitob 
javoningizdagi sara asarlar qatoridan o‘rin olishiga shubha yo‘q. 
Fors tojik adabiyotida Sa’diyning maqomi juda yuksak. Xususan, boy 
hayotiy tajriba asosida yaratgan «Bo‘ston» (1257) va «Guliston» (1258) 
asarlari unga olamshumul shuhrat keltirdi. 
«Guliston» asari sakkiz bobdan iborat bo‘lib, uning tarkibiy tuzilishi 
quyidagicha: debocha; birinchi bob — podshohlar siyrati zikrida: ikkinchi 
bob — darveshlar axloqi zikrida; uchinchi bob — qanoat fazilati zikrida; 
to‘rtinchi bob sukut saqlashning foydalari zikrida; beshinchi bob — ishq 
va yoshlik zikrida; oltinchi bob — qarilik va zaiflik zikrida; yettinchi bob 
— tarbiyat ta’siri zikrida; sakkizinchi bob — suhbat odobi zikrida [3, 42]. 
Sa’diyni g‘azal janrining kashshofi va ustodi sifatida ham 
ulug‘lashadi, chunki ungacha forsiy sheriyatning yetakchi janrlari qasida, 
doston, masnaviy, qit’a va ruboiy edi. Rudakiy, Sanoiy, Xoqoniy, 
Jamodiddin va Kamoliddin Isfahoniylar ko‘plab g‘azallar yozgan 
bo‘lsalar-da, ular qasida va qit’a xarakteriga ega bo‘lib, o‘zaro mustaqil 
alohida baytlardan g‘azal yaratish an’anasini Sa’diy boshlab berdi. U 
g‘azalchilikdagi o‘zigacha olib borilgan izlanish va tajribalarni 
rivojlantirib, g‘azalni takomilga yetkazdi, keyin Xusrav Dehlaviy, Hasan 
Dehlaviy, Xoju Kirmoniy kabi zabardast shoirlar uni yanada taraqqiy 

---