Gidrologiya, gidrometriya va oqim hajmini

qor-m uz, m uz-qor, qor, yom g'ir va yer osti suvlarining ulushi
aniqlanadi (2.8-rasm ).
D aryolar gidrologik rejimining davrlari. Daryo rejim ining yil
ichidagi (m avsum iy) o'zgarishi xususiyatlariga k o ‘ra quyidagi
davrlarga bo'linadi: t o i i n suv davri, toshqin suv davri va kam
sirvli davr. T o'lin suv davri deb daryoda suvning k o ‘payishi har
y ili deyarli bir m a vsu m d a ta k ro rla n a d ig a n va u zo q vaqt

---

(2 -6 oy) davom etadigan davrga aytiladi. M avsum iy qor suvlari
bilan to'yinuvchi pasttekislik daryolarda bahorgi to'lin suv davri,
tog'dagi qor va m uz suvlari bilan t o ‘yinuvchi daryolarda yilning
issiq oylaridagi to 'lin suv davri kuzatiladi. O ik a m iz daryolarida
t o ‘lin suv davri y iln in g eng issiq oylari — iy u n —avgustda
kuzatiladi. T o lin suv davrining asosiy elem entlari quyidagilardan
iborat: t o 'lin suv d a v rin in g u m u m iy d a v o m e tish v a q ti,
ko'tarilish va pasayish tezligi, t o ‘lin suv davridagi suv sathining
balandligi, ch o'q q isi va oqim hajmi.
T o s h q i n s u v d a v r i deganda daryo havzasiga yoqqan
jala, y o m g ‘irlar natijasida daryodagi suv sathi va sarfining juda
tez ortishi va shunday keskin pasayishi tushuniladi. T oshqin suv
davri o ‘zin in g qisqa m uddatliligi, oq im h ajm ining nisbatan
kichikligi va daryoning butun yil davom ida har turli davrda
kuzatilishi bilan t o ‘lin suv davridan keskin farq qiladi. 0 ‘lkam iz
daryolarida toshqin suv davri, asosan, bahor oylarida kuzatiladi
va ko'proq pasttekislik va tog‘ oldi joylardagi soylarga xosdir.
Kam suvli davr yilning har d oim bir paytida kuzatiladi. Bu
davrga daryo suvining kam liligi, suv sathining pasayib ketishi va