171
genetika haqida umumiy ma’lumot
VI Bo‘LIM
63 §. Odamdagi irsiy kasalliklar
Genetika tibbiyot uchun katta ahamiyatga ega bo‘lib bormoq-
da. odatdan tashqari o‘zgarishlar va kasalliklar genotipga bog‘liq-
dir. odamlar populyatsiyasida 2000 dan ortiq irsiy kasalliklar
nasldan-naslga o‘tishi aniqlangan. odamdagi irsiy kasalliklar va
ularning paydo bo‘lish sabablarini hamda
davolash usullarini tibbi-
yot genetikasi o‘rganadi. Tibbiyot genetikasining dolzarb vazifalari
quyi dagilardan iborat.
1. odamlarda mutatsiyalarning yuzaga kelish sabablarini
aniqlash. ularni yuzaga keltiruvchi omillar jumlasiga odam irsiyati-
ga salbiy ta’sir etuvchi radiatsiya nurlari,
har xil kimyoviy mutagen
moddalar, qoradori, nasha kabi narkotik moddalar,
spirtli ichim-
liklar kiradi. 2. Irsiy kasalliklarning oldini olish va davolash metod-
larini yaratish.
Tibbiyot genetikasi irsiy kasalliklarni aniqlash va davolash
uchun
bir qator tezkor immunologik, biokimyoviy, sitogenetik va
boshqa usullarini ishlab chiqdi. Masalan, fenilketonuriya, raxit,
polimiyelit kasalliklarni har xil dori-darmonlar
yordamida davolash
yo‘llari topildi.
Tibbiyot genetikasining ahamiyati, ayniqsa insoniyat tarixi ning
hozirgi davrida beqiyos ortib bormoqda. Chunki yer kurrasida-
gi ekologik muhitning keskin yomonlashayotgani va undagi
fizik-kimyoviy mutagen omillarning barcha organizmlarga, jum
-
ladan, odam nasliga o‘ta salbiy ta’sir etayotganligi tufayli, ularda
irsiy kasalliklar ko‘payib bormoqda. Irsiy kasalliklarni o‘rganish,
ular ning oldini olish va davolashning samarali metodlarini yaratish
sohasidagi tibbiyot genetikasining mas’uliyati va ahamiyati yana-
da ortmoqda. Irsiy kasalliklar shartli ravishda ikkiga:
gen va xro-
mosoma kasalliklariga ajratiladi.
Dostları ilə paylaş: