174
genetika haqida umumiy ma’lumot
VI Bo‘LIM
sallik o‘rta hisobda yangi tug‘ilgan 500 ta o‘g‘il boladan bittasida
uchraydi.
Ayollarda jinsiy xromosomalar mutatsiyasi bilan bog‘liq
bo‘lgan,
Shershevskiy
–
Terner
sindromi kasalligi uchraydi. Bu
kasalikka duchor bo‘lgan ayollarda juft gomologik jinsiy xromo-
somalar soni bittaga kamayadi. Natijada, ulardagi jinsiy xromo-
somalar bo‘yicha genotip normadagi “XX” xromosoma o‘rniga
“X” holatida bo‘ladi. ularda diploid
xromosomalar soni esa odat-
dagicha 46 ta emas, balki 45 ta bo‘lib qoladi. Bunday ayollarning
bo‘yi juda past, bo‘yni qisqa bo‘ladi. ularda jinsiy organ (tuxum-
don) rivojlanmagan, ikkilamchi jinsiy belgilar ham sust namoyon
bo‘ladi. “Shershevskiy– Terner sindromi” kasalligi o‘rta hisobda
yangi tug‘ilgan 5000 qizdan bittasida uchraydi.
Tibbiygenetik maslahat berish.
Tibbiy genetika uchun turli
irsiy kasalliklar bo‘yicha geterozigota
tashuvchilarni aniqlash kat-
ta ahamiyatga ega. Chunki geterozigota tashuvchi organizm irsiy
kasalliklar bilan o‘zlari og‘rimaydi. Agar geterozigota tashuvchilar
bir xil irsiy kasallikka ega bo‘lsa, bunday kishilar nikohidan tug‘il-
gan bolalarning irsiy kasallik bilan tug‘ilish ehtimoli ko‘pdir. Juda
ko‘p yoshlar genetika fanini o‘rgangan bo‘lishlaridan qat’i nazar
turmush qurayotgan paytda, ayrim kasalliklar irsiy bo‘lishi haqida
o‘ylashmaydi ham.
Buning oldini olish uchun maxsus tibbiy-genetik maslahat
markazlari tashkil etilib, oila qurishga
qaror qilgan yoshlarga, ular
oilasida tug‘iladigan farzandlar salomatligi haqida tushuntirish ish-
lari olib borish shart. Shunday qilib, sog‘lom avlod uchun kurash,
irsiy kasalliklarning oldini olish va davolash usullarini ishlab chi-
qish tibbiyot genetikasi fanining dolzarb vazifasidir.
1. Tibbiyot genetikasining asosiy vazifasi nimadan iborat?
2. odamdagi xromosoma kasalliklarining sababi nima?
3. "Daun sindromi"ning sabablari nima?
4. klaynfelter sindromi belgilari va sababini tushuntiring.
5. "Shershevskiy–Terner sindromi" belgilarini ayting.
6. odamda uchraydigan gen kasalliklariga misollar keltiring.
http:eduportal.uz
I
Sеlеksiya atamasi lotincha “selectio” so‘zidan olingan bo‘lib,
“tanlash” dеgan ma’noni anglatadi. O‘simliklarning yangi navlari-
ni, hayvonlarning yangi zotlarini, mikroorganizmlarning
yangi
shtammlarini yaratish, ularning mavjud nav, zot va
shtammlarini
yaxshilash seleksiyaning asosiy vazifasidir.
Dostları ilə paylaş: