INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE “STRATEGIES FOR THE DEVELOPMENT OF PROFESSIONAL COMPETENCE OF FUTURE TEACHERS BASED ON THE APPROACH OF CULTURAL STUDIES: PROBLEMS AND SOLUTIONS” October 19-20, 2023 79
-o‘qitishning interfaol usullarini ta’lim mazmuni bilan ta’lim jarayoniga osonlik bilan
integratsiyalash mumkin va ular faqat an’anaviy o‘qitish usullarini qo‘llashdan ko‘ra, tilda ta’lim
maqsadlariga samaraliroq erishishga yordam beradi;
-ta’limning interfaol usullari insonparvarlik xarakteriga ega, chunki ular nafaqat
muvaffaqiyatli o‘rganishni, balki intellektual, ijodiy rivojlanishni, faollik va mustaqillikni ham
ta’minlaydi;
- o‘qitishning interfaol usullari o‘rganish jarayonida kommunikativ funktsiyani amalga
oshirishga yordam beradi.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, o‘qitishning interfaol usullari kata pedagogik salohiyatga
ega bo‘lib, u talabalarning kommunikativ kompetentsiyasini shakllantirishga qaratilgan.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi va nazariy ahamiyati shundan iborat:
- o‘qitish jarayonida talabalarning kommunikativ kompetensiyasini shakllantirish, ya’ni
kommunikativ kompetensiyasining mohiyati, mazmuni va tuzilishi haqidagi ilmiy g‘oyalarni
faollashtirish; o‘quvchilarda kommunikativ kompetentsiyani shakllantirishda o‘qitishning
interfaol usullaridan foydalanish samaradorligi isbotlangan;
-
interfaol
ta’lim
jarayonida
talabalarda
kommunikativ
kompetentsiyasini
shakllantirishning pedagogik modelini ishlab chiqish, u o‘zaro bog‘langan bloklar tizimini o‘z
ichiga oladi:
- kommunikativ kompetensiyasini shakllantirishga yordam beradigan interfaol
texnologiyalarni aniqlash, ya’ni rolli o‘yin.
- ishbilarmonlik o‘yinlari, loyihalar, muhokamalar, keys-stadi,
madaniyatlararo muloqotni tahlil qilish (tanqidiy voqea), madaniy moslashuv
(madaniyatni assimilyatsiya qilish), vaziyatli va o‘zaro taqlid o‘yinlari;
- o‘qitish jarayonida kommunikativ kompetensiyasini shakllantirishning pedagogik
shartlarini aniqlash, xususan:
- oliy ta’lim o‘quv jarayonida kommunikativ kompetensiyasini shakllantirish
samaradorligini ta’minlovchi interfaol ta’lim texnologiyasidan foydalanish;
- interfaol ta’lim jarayonida talabalarning kommunikativ kompetentsiya modelini
shakllantirishni ishlab chiqish.
Yuqoridagi ma’umotlarga mustasno tarzida shuni taqidlab o’tish joizki, hozirgi davrda
innovatsion texnologiyalarni ta’yxatilim jarayoniga joriy etish muammolari ham yoq emas.
Ta'limdagi innovatsion texnologiyalar turli sabablarga ko'ra "sekinlashmoqda".
1. Ijodkorlik to'sig'i. Eski dasturlar bo'yicha ishlashga odatlangan o'qituvchilar hech
narsani o'zgartirishni, o'rganishni va rivojlanishni xohlamaydilar. Ular ta‟lim tizimidagi barcha
yangiliklarga dushman.
2. Konformizm. Oportunizm, rivojlanishni istamaslik, boshqalarning ko'ziga qora qo'y
kabi ko'rinishdan qo'rqish, kulgili tuyulishi tufayli o'qituvchilar g'ayrioddiy pedagogik qarorlar
qabul qilishdan bosh tortadilar.
3. Shaxsiy tashvish. O'ziga ishonchsizlik, qobiliyatlar, kuchli tomonlar, o'zini past
baholash, o'z fikrlarini ochiq aytishdan qo'rqish tufayli ko'plab o'qituvchilar ta'lim
muassasasidagi har qanday o'zgarishlarga oxirgi imkoniyatgacha qarshilik ko'rsatadilar.
4. Fikrlashning qattiqligi. Eski maktab o'qituvchilari o'zlarining fikrlarini yagona,
yakuniy, qayta ko'rib chiqilmaydigan deb bilishadi. Ular yangi bilim, ko'nikmalarni egallashga