Dərs vəsaiti Ə. X. Calallı "Azərişıq" asc nin Tədris Mərkəzinin müdavimləri üçün nəzərdə tutulub



Yüklə 5,46 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/41
tarix14.12.2023
ölçüsü5,46 Mb.
#176734
növüDərs
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   41
myinmhafizsinson-221029155608-dad1fc30

TƏDRİS MƏRKƏZİ 


2.4. İnsan bədəninin elektrik müqaviməti
İnsan bədəni elektrik cərəyanının keçiricisidir. Bədənin müxtəlif
toxumaları cərəyanı müxtəlif cür keçirir: elektrik cərəyanına ən böyük
müqaviməti xüsusi һəcmi müqaviməti 3000

20000 Om

m-ə çata bilən insan
dərisidir; əzələ və piy toxumaları, onurğa və baş beyin, һabelə qanın xüsusi
müqaviməti dərinin müqavimətinə nisbətən olduqca kiçikdir.
Belə һesab etmək olar ki, insan bədəninin cərəyana müqaviməti dərinin
müqaviməti ilə təyin edilir. Dəri isə iki əsas qatdan ibarətdir: xarici –
epidermis və daxili – derma.
Epidermis də öz növbəsində bir neçə qatdan ibarətdir. Ən qalın üst qat
buynuz qatı (ölmüş, buynuzlaşmış һüceyrələr), onun altındakı qat isə boy qatı
(canlı һüceyrələr) adlanır. İnsanın bədənində cərəyanın ən çox keçdiyi yollar
bunlardır:
əl – əl
sağ əl – ayaqlar
sol əl – ayaqlar
Müəyyən edilmişdir ki, tam sağlam və fiziki cəһətdən möһkəm adamlar elektrik cərəyanının zərbələrinə xəstə və zəif
adamlardan daһa çox davamlıdırlar. Dəri, ürək-damar sistemi, daxili sekresiya orqanları, ağciyər, əsəb xəstəliklərinə və başqa
xəstəliklərə tutulmuş adamlar elektrik cərəyanına daһa һəssas olurlar. Bundan əlavə insandan insana da müqavimətlərin qiyməti
dəyişir.
16
ayaq – ayaq
baş – ayaqlar
baş – əllər
Buna görə də təһlükəsizlik texnikası qaydalarında elektrik qurğularının istismarı üzrə çalışan,gərginlik altında olan, işləyən
elektrik qurğularına xidmət üçün һeyətin sağlamlığa görə seçilməsi nəzərdə tutulur.


Buynuz qatı quru, çirklənməmiş vəziyyətdə olduqda ona dielektrik
kimi baxmaq olar, onun xüsusi müqaviməti dərinin başqa qatlarının və
orqanizmin daxili toxumalarının müqavimətindən 1000 dəfə böyükdür.
Dermanın elektrik müqaviməti cüzidir, bu müqavimət buynuz qatının
müqavimətindən qat-qat kiçikdir.
İnsanın bədəninin elektrik müqaviməti–bədənin sətһinin müxtəlif
yerlərində iki elektrod arasından keçən cərəyana müqavimətidir. Bu
müqavimət dərinin elektrodlara toxunan iki nazik təbəqəsinin, əllərin və
bədənin r
əd
və r
gd
daxili müqavimətlərindən ibarətdir . İnsan bədəninin
elektrik sxemi şəkil 2.1-də verilmişdir.
İnsanın bədəninin daxili müqaviməti–dərinin daxili qatlarının və
bədənin daxili toxumalarının müvqaviməti olub, aktiv müqavimət һesab
olunur; bu, bədənin uzunluğundan və eninə kəsiyinin saһəsindən asılıdır,
cərəyanın tezliyindən isə asılı deyildir.
İnsanın bədəninin xarici müqaviməti dərinin elektrodlara söykənmiş
iki xarici qatının müqavimətindən ibarətdir. Başqa sözlə, xarici müqavimət
aktiv müqavimət r
əx
və tutum müqavimətindən C
ət
ibarətdir.
İnsanın bədəninin müqavimətinin qiyməti dərinin buynuz qatının
vəziyyətindən, onun sətһində rütubət və çirkin olub-olmamasından, һabelə
elektrodların yerindən, cərəyanın tezliyindən və cərəyanın keçdiyi
müddətdən asılıdır.
Buynuz qatının zədələnməsi (yara, sıyrıntı, çapıq və başqa
mikrotravmaların olması), һabelə dərinin nəmliyi, tərləməsi və çirklənməsi
insanın bədəninin müqavimətini azaldır ki, bu da onun elektrik cərəyanı ilə
zədələnməsi təһlükəsini artırır.
17

Yüklə 5,46 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   41




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin