Toshkent davlat iqtisodiyot universtiteti
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bankning qimmatli qog‘ozlar portfelining strukturasi Qimmatli qog‘ozlar portfeli
|
REPO operatsiyalari
. REPO operatsiyasi – bu qimmatli qog‘ozlarni keyinchalik yuqoriroq bahoda sotish (sotib olish) majburiyati bilan sotib olish (sotish). REPO shartnomasining birinchi qismida sotuvchi kreditlanadi va ikkinchi qismida pul mablag‘lari egasiga ortig‘i bilan qaytariladi. Qimmatli qog‘ozlar egaligini huquqiy berish ma’lum vaqtga kreditni ta’minlangan qiladi va riskni kamaytiradi. Haqiqiy REPO va sotuv turidagi REPO qayta sotib olish bilan farqlanadi. Haqiqiy REPO faqatgina tomonlar o‘rtasida REPO bitimini tuzish to‘g‘risidagi bosh shartnoma bo‘lgandagina tuziladi. Bunday shartnomada tomonlarning huquq va majburiyatlarini hamda ular o‘rtasidagi hisob-kitob qoidalari aniq ko‘rsatiladi. Haqiqiy REPOning foizli daromadlari sotish va qaytib sotib olish turidagi REPOnikidan yaqqol farq qiladi. Banklar mustaqil ravishda investitsiya va savdo portfelini shakllantirish tartibini o‘rnatadi shu bilan birga qimmatli qog‘ozni bir portfeldan ikkinchisiga o‘tkazishni ham. Odatda qimmatli qog‘ozlar kutilgan daromadni keltirmasa va keltirish kutilmasa, shuningdek u o‘z oldiga qo‘yilgan vazifani bajarib bo‘lsa yoki moliyaviy resurslarni ishlatilishini yaxshiroq yo‘llari paydo bo‘lsa ular sotiladi. Moliya bozorida ishtirok etuvchi KTI bank boshqaruvining umumiy shartlariga bo‘ysungan holda axborotlarni sir saqlaydi. Bankning qimmatli qog‘ozlar portfelining strukturasi Qimmatli qog‘ozlar portfeli Investitsiya portfeli Savdo portfeli Foiz va divident shaklida qaytarib sotish REPO operatsiyalari foyda olish maqsadida olingan bo‘yicha qimmatli bo‘yicha olingan qimmatli qimmatli qog‘ozlar qog‘ozlar qog‘ozlar 136 Moliya bozorida ishtirok etuvchi KTi bank boshqaruvining umumiy shartlariga bo‘ysungan holda axborotlarni sir saqlaydi. Qimmatli qog‘ozlarning bozor koterovkasiga ega bo‘lgan turiga ularning qadrsizlanishi bo‘yicha rezervlarni hosil qilish maqsadida chiqarilgan emission qimmatli qog‘ozlar kiradi, quyidagi shartlarga javob beradigan: a) qimmatli qog‘ozlar bozorida savdo tashkillashtiruvchi orqali yoki fond birjasida amal qilish uchun ruxsat, bunda davlat komissiyasi qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha tegishli litsenziyani bergan bo‘lishi kerak, xorijiy fond birjasi yoki savdo tashkiloti uchun – milliy vakolatli organ; b) yuqorida ko‘rsatilgan fond birjasi yoki savdo tashkiloti hisobot oyi oboroti miqdori 20 ming yevrodan kam bo‘lmasligi kerak; v) bozor narxi to‘g‘risida axborotning ochiqligi, ya’ni unga kirish uchun qonunchilik asosida foydalanuvchidan maxsus huquq (imtiyoz) talab qilinmaydi. Bozor narxi deganda bitim bo‘yicha bir fond birjasi yoki savdo tashkiloti kunidagi bir qimmatli qog‘ozning o‘rtacha o‘lchangan narxi tushuniladi. Agar qimmatli qog‘oz to‘zish sanasi yoki bitimning rezerv korrektirovkasi ikki yoki undan ortiq fond birjalarida amalga oshirilgan bo‘lsa, unda bozor narxi hisobot oyida eng katta oborotni fond birjasidan olinadi. K.T. hisobot oyining natijalari bo‘yicha oldin tuzilgan rezervlar- ning korrektirovkasini qimmatli qog‘ozlarni miqdori va bozor narxini hisobga olgan holda amalga oshiriladi. Agar qimmatli qog‘ozlarga bank mablag‘i qo‘yilgan bo‘lsa, hisobot oyi natijalari bo‘yicha ularni qadrsizlanishiga rezervlar tuzish uchun mo‘ljallangan bozor koterovkasini qimmatli qog‘ozlarga tegishli bo‘lsa, hisobot oyini oxirgi ish kunidagi bozor narxi qimmatli qog‘ozlarning ikki marta kamaygan amaldagi narx bo‘yicha olinadi. Bozor koterovkali qimmatli qog‘ozlarlarga aksiyalarni olib borishda ularni qadrsizlanishiga rezerv hisoblash uchun ushbu emitent bir qancha chiqargan va turli davlat nomerli aksiyalar bo‘yicha tuzilgan bitimlar hisobot oyi bozor oboroti qimmatli qog‘ozlarga ruxsat beriladi. Rezerv har bir olingan qimmatli qog‘ozlar paketini, ularning balans qiymatidan kelib chiqqan holda to‘zilishi kerak bir turdagi qimmatli qog‘ozlarning o‘rtacha qiymatidan kelib chiqqan holda 137 rezerv shakllantirishga ruxsat berilmaydi . Agar hisobot oyi natijalari bo‘yicha bank rezidentlari va boshqa yuridik shaxs rezidentlar chiqargan qarz majburiyatlari va aksiyalar qayta sotishga va investitsiyaga olingan bo‘lsa unda ular bozor korektirovkasiga ega kategoriyadan koterovkalanmaydigan kategoriya o‘tkaziladi. Qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha yuzaga keluvchi turli xil risklarni qoplash uchun tashkil qilinadigan rezervlarda avvalambor qimmatli qog‘ozlarning tannarxidan past bo‘lmagan bozornarxi bo‘lishini e’tiborga olish kerak. Bu holda qimmtli qog‘ozlarni balans tannarxi va ularni qayta baholash bo‘yicha narx o‘rtasidagi farqdan kam bo‘lmagan rezerv tashkil qilinishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Tashkil qilingan rezervlarni samarali boshqarishda turli usullarda foydalanish mumkin. Bu usullarni barchasi tijorat banklarining qimmatli qog‘ozlar bilan olib boriladigan operatsiyalarni unga yuqori daromad olib kelishga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|