O‘rta Osiyodagi qadimgi yozuvlar.
O‗rta Osiyoning bizga ma'lum bo‗lgan
eng qadimgi xalqlarini shaklar (saklar) va massagetlar tashkil etadi. Bu xalqlarning
ham o‗z yozuvlari mavjud bo‗lgan. O‗rta Osiyo xalqlari bilan G‗arbiy Osiyodagi
davlatlar o‗rtasidagi iqtisodiy va madaniy aloqalarning kuchayishi natijasida O‗rta
Osiyoga G‗arbiy Osiyodan oromiy yozuvi kirib kelgan. Bungacha O‗rta Osiyoda
fors mixxatidan foydalanishar edi. Oromiy yozuvi mixxatga qaraganda ancha
sodda bo‗lib, taxminan yigirmata harfdan iborat bo‗lgan. Eramizdan avvalgi III-II
asrlarda Xorazm, Baqtriya, Parfiya va So‗g‗d davlatlarida shu oromiy yozuvida
kitoblar yozilgan. Shuningdek davlat ahamiyatiga molik diplomatik hujjatlar ham
shu yozuvda rasmiylashtirilar edi. Bu davlatlarda qisman grek yozuvi ham
iste'molda bo‗lgan. Oromiy yozuvida xat o‗ngdan chapga qarab yozilgan. Bu
yozuvda unli tovushlarni ifodalash uchun harflar bo‗lmagan. Oromiy yozuvi
zaminida fors yozuvi shakllangan.
Umuman, eramizdan avvalgi IV asrdan eramizning IV asrigacha bo‗lgan
davrda O‗rta Osiyoda, shu jumladan O‗zbekiston hududida ham quldorlik tuzumi
mavjud bo‗lgan. Bu hududda o‗sha davrda bir necha mustaqil davlatlar mavjud
bo‗lib, ularning har biri o‗z yozuviga ega edi.
Qo‘llaniladigan ta‘lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli
ta‘lim, munozara, o‘z-o‘zini nazorat.
Adabiyotlar
:
1.
Мирзиѐев Ш. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий
жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши
керак. – Т.: Ўзбекистон, 2017. – 104 б.
2.
Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. – Т.: «Маънавият»,
2008.
3.
Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. – Т.:
Ўзбекистон, 2011.
4.
Saidboboyev Z,. Choriyev Sh. Maxsus tarixiy fanlar asoslari (o‘quv
qollanma). – T., 2015.
5.
История Узбекистана в источниках. Составитель Б.В. Лунин. – Т.:
Фан, 1984.
6.
Кляшторный С.Г. Древне-тюркские рунические памятники как
источник по истории Средней Азии. – М., 1964.
7.
Леонтьева Г.А., Шорин П.А., Кобрин В.Б. Вспомогательные
исторические дисциплины: Учебник для студентов вузов. – М., 2003.
8.
Тарихий манбашунослик. / Ўқув қўлланма. Тузувчилар А.А.
Мадраимов, Г.С. Фузаилова. – Т.: Фан, 2006.
9.
Тарихий манбашунослик муаммолари. / Республика илмий-амалий
анжумани материаллари. -Т., 2008.
10.
Қўчқоров Т. Палеография. – Т.: Ўзбекистон, 1988.
11.
Хива давлат ҳужжатлари. М.Йўлдошев таҳрири остида. – Т., 1960.
12.
www.ziyonet.net
13.
www.history.ru
|