Tofiq Köçərli - 13 -
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər (Bunu ermənilərdən də etiraf edənlər olub. Yüksək rütbəli bir erməni rahibi
Bartlettdən bir il əvvəl Londonda Đngilis erməni dərnəynin iclasında demişdi:
«Dünyada heç bir azlıq Osmanlı erməniləri qədər sərbəstliyə sahib olmamışdır».
Türkiyə Yeddigüllə erməni xəstəxanasının baş həkimi Karapet Arman:
«Osmanlı imperatorluğunda türk-erməni münasibətləri ən gözəl dövrünü
yaşamışdır».
1876-cı ildə millət vəkili seçilmiş Manuk Marçiyan Osmanlı Birinci
Məşrutiyyət Məclisində demişdi:
«Dünyanın hər tərəfinə hər dil ilə elan olunsun. Dünya görsün ki, ermənilər
beş yüz ildən bəri Osmanlı dövlətinin adil idarəsində xoşbəxt yaşamışlar».
12
)
- «Đngiltərə və müəyyən mənada Avropa nəhəng yalanın təsiri altına
düşmüşdür. Bu mənada məşhur ingilis jurnallarının sahibləri və redaktorları
məntiqdən kənar çap materialları və hər bir nağıl üçün çox ciddi məsuliyyət
daşıyırlar-onların əksəri absurddur və reallıqla zidiyyət təşkil edir–onların hamısı
erməni yalanlarının emalı vasitəsilə ətrafa püskürdülmüşdür».
13
Bartlett öz fikirlərini əsaslandırmaq üçün «türk-erməni hadisələri»
rayonlarında olmuş ispan coğrafiyaçı alimi M.Ksimeusə istinad edir. Ksimeus
şəhadət verir ki, «çox dəhşətli düşünülmüş və vəziyyəti bütün detalları ilə
işıqlandıran geniş yayılmış əhvalatlar başdan-başa uydurmalardır», «minlərlə
erməninin öldürülməsi, onların qadınlarının zorlanması, çoxsaylı kəndlərin xaraba
qoyulması, din xadimləri, qadın və kişilərə qarşı müxtəlif formada həyata
keçirilmiş işgəncə və müsibətlər sadəcə olaraq saxtakarlığın ən vəhşi ixtirasıdır».
Ksimeus belə bir qənaətə gəlib:
«Bütün Şərq xalqları arasında yalan deməkdə ən mahir, səriştəli və öyrəncəlisi
ermənilərdir».
14
Yuxarıda adları çəkilən müəlliflərdən gətirdiyimiz bu fikirlər erməni yalan və
saxtakarlığının tarixi və anatomiyası haqda təsəvvürlərimizi genişlndirimək,
erməni saxtakarların fitnəkarlıqda, dələduzluqda, yalan uydurmaqda, şər və böhtan
atmaqda nə dərəcədə çevik, mahir və təcrübəli olmalarını öyrənmək baxımından