Metrologiya, standartlashtirish va sifatni


Namunaviy modda muayyan tayyorlash sharoitida hosil bo‘la-



Yüklə 15,19 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə62/162
tarix14.12.2023
ölçüsü15,19 Mb.
#179450
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   162
1666003133-1

Namunaviy modda muayyan tayyorlash sharoitida hosil bo‘la-
digan va aniq xossalarga ega bo‘lgan modda sanaladi. Masalan,
«toza suv», «toza metall» va hokazolar. «Toza rux» 420 °C tempe-
raturani hosil qilishda ishlatiladi.
O‘lchovlar ko‘p qiymatli (o ‘zgaruvchan qarshiliklar, millimetr-
larga bo‘lingan chizg‘ich) va bir qiymatli (tarozi toshi, o ‘lchash
kolbasi, normal element) turlarga bo‘linadi. Ba’zan o ‘lchovlar
to ‘plamidan ham foydalaniladi.
Kattalikning o ‘lchamini hosil qilish va foydalanishda quyidagi
qatorni yodda tutishimiz lozim bo‘ladi: ishchi o ‘lchash vositalari,
namunaviy o ‘lchash vositalari, ishchi etalon, solishtirish etaloni,
nusxa etalon, ikkilamchi etalon, maxsus etalon, birlamchi etalon
va davlat etaloni.
Fan va texnikaning eng yuqori saviyasida aniqlik bilan ishlangan
namunaviy o ‘lchovlar etalonlar deb ataladi. Etalonlar ishlatiladigan
va davlat etalonlariga bo‘linadi. Davlat etalonlari namunaviy o ‘l-
chov va asboblarni tekshirishda qo‘llaniladi va Davlat standarti
idoralarida saqlanadi.
O ‘lchash asbobi deb, kuzatish (kuzatuvchi) uchun qulay ko‘ri-
nishli shaklda o ‘lchash ma’lumoti signalini ishlab chiqishga m o‘l-
jallangan o ‘lchash vositasiga aytiladi.
O ‘lchash asboblarini turli xil alomatlari: o ‘zgartirish xususiyati;
chiqish axborotining turi; axborotni taqdim etish xususiyati; o ‘l-
chanayotgan kattalikning turi; qo‘llanilish sharoiti va boshqa
alomatlari bo‘yicha sinflash mumkin.
Bu alomatlar hisobga olingan holda o ‘lchash asboblarining sinf-
lanishi 2.6-rasmda keltirilgan.
O‘zgartirish xususiyati bo‘yicha o ‘lchash asboblari o ‘zida aniq-
langan hisoblash o ‘lchash o ‘zgartkichi va solishtirish qurilmasini

Yüklə 15,19 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   162




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin