Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

Psixologik ehtiyojlar va kognitiv sxemalar: 
-
Xavfsizlik: o‘zining va yaiqnlarining himoyalilik tuyg‘usi; 
-
Hurmat, o‘zining va boshqalarning qadriga etish; 

---

40 
-
Ishonch (bog‘liqlik): o‘ziga ishonchlilik xususiyati va o‘z ehtiyojlarni amalga 
oshirish; boshqa odamlarning huquqini tan olish, o‘zining fikriga ega bo‘lish; 
-
Nazorat: shaxslararo munosabatda o‘z hissiyotlari va hulq-atvorini boshqarib 
bilish, shuningdek boshqa odamlarga ta’sir qilish; 
-
Yaqinlik: o‘z-o‘zi bilan aloqada bo‘lish va boshqalar bilan aloqani sezish. 
Favqulotda vaziyatlar qatnashchilarga psixologik yordam 
Jabrlanuvchilar bilan ishlash usuli, psixotravmatik omillarning shu vaqtda uzoq 
yoki yaqinligiga bog‘liq. SHunga qaramasdan tarvmatik vaziyatlarni boshidan 
kechirgan shaxslarning korrrektsiyasi va terapiyasining umumiy tamoyillari 
mavjud.
Me’yorlash tamoyilari
– me’yordagi individ nome’yoriy vaziyatlar bilan 
to‘qnashganda ekstraordinar holatlarni boshidan kechiradi. Bu jabrlanuvchiga 
o‘zining belgilarini anglashga, ularning dinamikasini tushinishga va davolash 
jarayoniga yanada faol qatnashishga yordam beradi.
Raqobatlilik va shaxsiy fazilatlarni o‘stirish tamoyili
.
Jabrlanuvchi 
vaziyatni boshdan kechirayotgan odamlar jizzaki, o‘z-o‘zini ayblash, kuchsizlikni 
his qilish yoki agressivligi oshadi. Bunday uslub atrofdagilarni uzoqlashishiga olib 
keladi. 
SHaxsiylik tamoyili.
Har bir kishi ruhiy zo‘riqishdan keyin o‘ziga kelish 
yo‘lini o‘taydi. Buni ham davolash jarayonida inobatga olish kerak. Jarohat olish 
paytidan qancha ko‘p vaqt o‘tgan bo‘lsa, shuncha yuqori darajadagi malakaviy 
psixologik yordam kerak bo‘ladi, ruhiy zo‘riqishdan keyingi holat sababli boshqa 
psixologik muammolari bilan chambarchas bog‘liq.
Travmatik ruhiy zo‘riqishni boshidan o‘tkazgan odamlarning o‘zini xarob 
qilish sabablari:
1)
jarohatni boshidan kechirgan inson, uning ta’siriga javob berish uchun 
uni takrorlanishiga intiladi. Misol: inson yong‘in vaqtida o‘z yaqinini qutqara 
olmaganligi uchun tushida cheksiz marta tushida shu yong‘inni ko‘radi va ularni 
qutqaradi yoki yong‘in o‘chiruvchi bo‘lib ishga kiradi va odamlarni qutqara 
boshlaydi. Ammo o‘tgan vaqtni qaytarib bo‘lmaydi. 
2)
Har qanday travmatik ruhiy zo‘riqishni boshidan kechirganda 
gunohkorlik hissi. Gunohkorlik hissi buzg‘unkor va o‘zini halok qilishga 
yo‘naltirilgan.