M. Z. Islomova farmatsevtika ishini tashkil qilish

4-bob. DORIXONALARDA RETSEPTLARNI QABUL QILISH
VA ULAR ASOSIDA DORI VOSITALARINI BERISH
4.1. Retsept va uning funksiyalari, retsept turlari
Yevropa Ittifoqi direktiva maslahatiga muvofiq 1992-yil 31-martdan 
“Odam uchun dori vositalari kategoriyasini aniqlash haqida” (92/26/ES) da 
“Retsept” - dori vositasiga yozma buyruq, uni huquqli mutaxassis yozib 
beradi, degan aniqlik kiritilgan .
Faqat retsept bo‘yicha qo'yiladigan dori vositalari uchun alohida 
kichik guruhlar belgilanadi:
- bir martalik yoki ko‘p martalik retseptlar bo‘yicha qo‘yiladigan dori 
vositalari;
- mahsus retsept bo‘yicha sotiladigan dori vositalari;
- retsept bo‘yicha va ishlatishda cheklanishga ega bolgan dori 
vositalari.
F a q a t re tse p t b o ‘y ic h a
dori vositalari quyidagi hollarda sotilishi 
mumkin:
- agar iste’molchining so g iig ‘iga xavf yetadigan bo‘lsa (dorini to‘g‘ri 
ishlatsa ham) va tibbiy ko‘rigi bo‘lmaganda;
- agar ko'pchilik iste’molchilar dori vositasini noto‘g ‘ri iste’mol 
qilishi natijasida ular sog‘lig‘iga zarar yetadigan bo‘lganda;
- dori vositasida keyinchalik izlanishni talab qiluvchi moddalar, zararli 
ta’sirlar bo‘lganda;
vosita parenteral qo‘llash uchun bo‘lganda.
Maxsus retsept bo‘vicha sotiladigan dori vositalari:
- xalqaro konvensiya va vakolatli milliy tizim tomonidan psixotrop 
yoki giyohvandlik vositasi sifatida aniqlanadigan moddalar;
- noto‘g‘ri ishlatilganda (suiste’mol qilish, o‘rganish, noqonuniy 
maqsadlarda qo‘llash) xavf-xatar tug'diradigan dori vositalari;
- yangiligi natijasida yoki farmakologik xususiyatlari tufayli ehtiyotlik 
yuzasidan bu guruhga ajratish mumkin bo‘lgan moddalar.
Retsept bo‘yicha sotiladigan va cheklangan doirada ishlatiladigan
dori vositalari:
- farmakologik xususiyatlari, yangiligi uchun va aholi sog‘lig‘ini 
saqlash maqsadida faqat statsionar sharoitida ishlatiladi;
4
- №
96
49

---

- statsionar 
sharoitda 
qo‘yilgan 
diagnozni 
davolash 
uchun 
foydalaniladi, lekin boshqa sharoitlarda ham nazorat ostida bu dori 
vositasini qabul qilish mumkin;
- ambulatoriya sharoitida davolanish uchun mo‘ljallangan. lekin uni 
ishlatishda jiddiy qo‘shimcha ta’sirlarga olib kelish ehtimoli boMgani 
uchun retsept mutaxassis tomonidan yozilib, doimiy tibbiy nazoratda 
boiishi kerak.