eliң evlәri, anlarың evlәri. -үң qo’shimchasi. Bu qo’shimcha
kim olmoshi bilangina qo’llangan:
Sen kimүң og’lы-sen? Qaratqich kelishigi qo’shimchasining bunday variantlari singarmonizmli
turkiy tillarda va singarmonizmli o’zbek shevalarida ham uchraydi.
Bu kelishikning belgisiz qo’llanishi eski o’zbek adabiy tili uchun ham
xarakterli bo’lgan:
Mүlk ikki bāg’ы ikki ālam \\ Sultanlыg’ erүr saңa musallam (Xamsa). Tushum kelishigi . Eski o’zbek adabiy tilida tushum kelishigi
–nы \\-ni
\\ -n \\-ы \\-i variantlariga ega bo’lgan.
-nы\\-ni. Bu affiks o’zbek tili taraqqiyotining barcha davrlarida qo’llanib
kelgan:
Yolnы berkitәyin, qamug’nы qutqarayыn (QR). Bu sөzni kizlәdilәr (TF). Bu qo’shimcha «Bobirnoma» asarida qaratqich ma’nosini bildirgan:
Bir qыrg’avulnы үskүnәsini tөrt kishi yeb tugata almaydur (BN). -n. Bu qo’shimcha varianti eski o’zbek tilida ancha faol qo’llangan Lekin u III
shaxs egalik qo’shimchasidan keyin qo’shilgan:
Qыlыch birlә bashыn kesti (O’N). Ismāilnың evin sordы (QR). Tushum kelishigining bu qo’shimchasi she’riy
asarlarda keng qo’llangan.
-ы\\-i. Bu qo’shimcha I va II shaxs egalik qo’shimchalaridan keyin
qo’shilgan:
Adl qulag’ы-la eshit halыmы (Muqimiy). Aqlыmы tamam aldы tүgmәi giribaniң (Furqat). Tushum kelishigining belgisiz qo’llanishi ham eski o’zbek tili uchun
xarakterlidir:
Qoymag’umdur
