Q yo‘ldoshev, Q. Muftaydinov, V. Abdurahmonov iqtisodiy ta’limotlar tarixi

NAZORAT SAVOLLARI
1. Keyns iqtisodiy ta’limoti uning qaysi asarida mukammal bayon 
qilingan?
2. «Asosiy psixologik qonun» ning mohiyati nima?
3. Keynsning multiplikator nazariyasini qanday izohlaysiz?
4. Keyns daromadning o‘sishi me’yori bo‘yicha iste’molga bo‘lgan 
talabning eng so‘nggi qisqarishi nazariyasi haqida nimalarni bilasiz?
5. Yangi keynschilik ta’limotining asoschilari kimlar va ular qanday 
nazariyalami ilgari surdi lar?
6. Akselerator nazariyasini qanday tushunasiz?
TAYANCH IBORALAR:
Keyns Jon Meynard (1883-1946) 
— ingliz iqtisodichisi, 1929-1933- 
yillarda buyuk inqirozni tahlil etib, ishlab chiqarish jarayonining 
uzluksizligini ta ’minlash maqsadida davlat kapitalistik iqtisodiyotni 
boshqarishga asoslangan nazariyani yaratdi.
Keynschilik. 
J. M. Keynsning fikrlarini ilgari suruvchi yo'nalish. Unda 
uch oqim mavjud: birinchisi, o‘ng oqim — o‘ta reaksion oqim, qurollanish 
tarafdori, tartibga solish takliflari bor. Germaniya va Italiyada keng tarqalgan; 
ikkinchisi, liberal oqim — monopoliya manfaatlarini himoya qiluvchi va 
qurollanishini inkor etuvchi oqim. Uning asosiy vakili Jenni Robinson *
138

---

xonim, bu oqimda kasaba uyushmalariga keng o‘rin berilgan. Fransiyada 
«dirijizm» (dirijer so‘zidan olingan) nazariyasi vujudga kelgan; uchinchisi, 
yangi keynschilik — keyinroq ortodoksal keynschilik — 
J. 
M. Keynsning 
qoidalari to ‘la qabul qilingan holda A. Xansen tomonidan stagnatsiya 
nazariyasi bilan to‘ldiriladi.A.Xansen vaV. Klark multi plikator prinsipini, 
akselerator prinsipi bilan to‘ldirdilar, «industrlangan investitsiya» tushun- 
chasini kiritdilar.
Multiplikator 
- qo‘shimcha bandlikning o'sish koeffitsienti. Bir 
tomondan investitsiyalar o‘sishi, ikkinchi tomondan bandlik va daromad­
larning o'sishi o‘rtasidagi nisbat. Multiplikatoming formulasi