I. M. Mustafayev O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Botanika instituti katta

Sitoplazma.
Sitoplazma barcha hujayralarning ichki muhiti hisoblanadi. Sitoplazmada 
hujayra organoidlari joylashgan.
Hujayra yadrosi
hujayraning eng muhim tarkibiy qismidir. Yadro hujayradagi barcha 
jarayonlarni boshqarish, irsiy axborotni saqlash, ko‘paytirish va nasldan naslga o‘tkazish 
funksiyalarini bajaradi. 
A B
Organoidlar
Funksiyasi
Endoplazmatik to‘r
Uglevod, lipidlar sintezi va sitoplazmada moddalar transportini 
ta’minlaydi.
Golji majmuasi
Sitoplazmada sintezlangan moddalarni to‘playdi.
Ribosoma
Aminokislotalardan oqsillarni sintez qiladi.
Lizosoma
Hujayra qabul qilgan oziqning parchalanishini ta’minlaydi.
Mitoxondriya
Hujayrani energiya bilan ta’minlaydi.
Xloroplast
O‘simlik hujayralarida fotosintez jarayonini amalga oshiradi.
2.4-rasm.
Hayvon (A) va o‘simlik (B) hujayrasining tuzilishi.
2.3-rasm.
Fagotsitoz (a) va pinotsitoz (b).
Vakuola
Mitoxondriya
Ribosoma
Lizosoma
Endoplaz matik
to‘r
Xloroplast
Golji majmuasi
Yadro
Vakuol
Tomchilar
Plazmatik 
membrana
Sitoplazma
Vakuol
Sitoplazma
Plazmatik 
membrana
Oziq 
zarrachasi
Yadro
Yadro
a
b

---

40
Tirik organizm hujayralari funksiyasiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: somatik va jinsiy hujayralar. 
Somatik hujayralarga hayvonlarning teri, muskul, suyak, jigar hujayralari, o‘simliklarning ildiz, 
barg hujayralari misol bo‘ladi. Jinsiy hujayralar 
gametalar
deyiladi. Urg‘ochilik gametalari 
tuxum hujayra, erkaklik gametalari
 urug‘ hujayra (spermatozoid)
deyiladi. Somatik hujayralar 
organizm tanasida oziqlanish, nafas olish, himoya, tayanch, harakat kabi funksiyalarni amalga 
oshiradi. Jinsiy hujayralar esa organizmlarning ko‘payishini ta’minlaydi.