Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

Qomatniig tuzilishi (konstitusiyasi) 
Agar har bir shaxs organizmining tuzilishi sinchiklab o‗rganilsa, uning 
anatomiyasida uziga xos alohida xususiyatlari borligini kuramiz. Binobarin, har bir 
shaxning orfologiyasi bilan fiziologiyasida ham ozmi-ko‗pmi farq borligi aniqlanadi. 
Ushbu xususiyatlar vrachlarning kundalik ishlarida, turli qomatga ega bulgan 
odamlar kasalligini aniqlash jaraYonida muhim ro‗l o‗ynaydi. Bu esa odam qomatini 
o‗rganish zaruratini tug‗diradi. 
Qomat tabiat va jamiyat ta‘sirida odamda uziga xos morfologik va fiziologik 
xususiyatlarga ega bo‗lgan individual belgilar yig‗indisidan vujudga keladi va 
organizmdagi barcha o‗zgarishlarga (betoblikka xdm) bog‗liq,.
Odam qomati o‗z ajdodidan orttirgan asosiy xususiyatlar yig‗indisidan taraqiy 
etadi. qomatning rivojlanishida tashqi muhitning ta‘siri ayniqsa muhim.Odam 
bo‗yining xar turli bo‗lishi uning nasliga, ijtimoiy sharoitiga, atrof-muxitga va 
iqtisodiy axvoliga bog‗liqdir. Odam qomatining morfologik tuzilishiga qarab V.N. 
Shevkunenko ularni 3 turga ajratgan. 
1. Gipersteniklar yoki braximorflar (keng yelkali past buylilar) - bunday 
odamlarning yelkalari keng, gavdalari vazmin, bakuvvat va tiqmachok, semiz buladi. 
Qo‗l va oyoklari tanasiga nisbatan kalta; kalla, kukrak va qorni deyarli keng 
xajmlidir. Ularning qorni ham ko‗kragiga nisbatan kattadir. Tananing ko‗ndalang 
o‗lchami buyiga nisbatan uzunroq, bo‗ladi. 
2. Asteniklar yoki olixomorflar (uzun bo‗yli, tor Ko‗kraklilar) – bo‗ylari uzun, 
organizmi zaif taraqiy etgan, vazni yengil, qo‗l va oyoqlari tanalariga qaraganda 
uzunroq, kishilar toifasidir. Ularning Ko‗kraklari qorin qismidan katta va bo‗yinlari 
uzun bo‗ladi. 
3. Normosteniklar yoki mezomorflar (o‗rta bo‗ylilar) - Yuqorida baYon etilgan 
giperstenik va asteniklar o‗rtasidagi odamlar o‗rta buylilar hisoblanadi. 
Odam gavdasining tashqi tuzilishi ichki a‘zolar, qon tomirlar shakliga hamda 
tuzilishiga ham ta‘sir qiladi. Jumladan, giperstenik odamning diafragmasi Yuqori 
joylashgan bulsa, Yuragi, me‘dasi katta xajmli va ko‗ndalang o‗rnashgan; aortasi 
keng, o‗pkasi qisqa va ingichka, ichagi ko‗proq gorizontal yo‗nalishda taxlanib 
yotadi. Jigar, me‘da osti bezi, buyraklari va qora jigari (Taloq) ning hajmi kattarok 
bo‗ladi. 
Asteniklarda esa deyarli hamma a‘zolari kichik bo‗lib, pastroq, joylashadi. 
Lekin bu turdagi odamning kukragiga nisbatan o‗pkasining uzun bo‗lishi uni boshqa 
barcha a‘zolardan ajratib turadi.