lik, iste’molchilar uchun m a’lum bir um idlar ramzidir. Brendlar
iste’moichi ongida mustahkam o ‘rin egallab yaxlit imijni uyg‘otadi:
"yuqori sport turlari. Nike yutuqlari". Mahsulotlardan farqli o ‘laroq,
brendlar ishlab
chiqarishda yaratilmaydi, ular iste’molchilar ongida
shakllanadi va mavjud bo‘lib, iste’molchilar idroki va mahsulotning
fimksional imkoniyatlari o ‘rtasidagi hissiy aloqani ta ’minlaydi.
Brend - bu to ‘g ‘ri boshqarilgan holda ta ’sir va qiymat yaratadigan
Tovar markasida (brendda) ifoda etilgan haqiqiy va virtual fikrlar
to ‘plam i.57 Muvaffaqiyatli har qanday kompaniya o ‘z brendini shaxsga
aylantirilishiga yo‘l q o ‘ymasligi kerak. Odamlar m a’lum narsalami o ‘z-
larining his-tuyg‘ulariga qarab sotib olishadi. Iste’molchining brendga
bo‘lgan munosabati bu yerda muhim omil hisoblanadi. Agar mijoz tovar
tarixi haqida turli tafsilotlarni bilsa u o ‘zini bu katta oilaning bir qismi
kabi his qila boshlaydi. Brend mahsulotning o ‘ziga xos
imijini yaratadi,
uni muqobil mahsulotlaming kulrang massasidan ajratib turadi va
raqobatlashish imkoniyatini yaratadi. Brendli tovarlarga ega flrmalar
raqobatchilariga qaraganda ancha muvaffaqiyatli, xaridorlar segmenti
ancha kengroq.
Korxona faoliyatida tovar va xizmatlaming iste’molchilar orasida
alohida o ‘m ini belgilash uchun “brend” va “brending” tushunchalari
muhim ahamiyat kasb etadi. Adabiyotlarda “brend”
tushunchasining
umumiy ta ’rifi keltirilmagan, shuning uchun mavjud bo ‘lganlaming
ayrimlarini keltirib o ‘tamiz.
Brend - raqobatchilardan farqlanish maqsadida aniq sotuvchi yoki
sotuvchilar guruhining tovarlari va xizmatlarini belgilash uchun qo'lla-
nadigan so ‘z, ifoda, belgi, simvol, dizaynerlik ishi yoki ulam ing kombi-
natsiyasidir.58
Brend - aniq bir ishlab chiqaruvchining tovarlari yoki xizmatlarini
identifikatsiya qilish, shuningdek, uni raqobatchilar mahsulotidan diffe-
rensiatsiya qilish uchun m o‘ljallangan nom, termin,
simvol yoki chizma
yoki shu elementlaming kombinatsiyasidir.59 Shunday qilib, brend -
sotuvchining mahsulotlarini va xizmatlarini belgilaydigan ism, tovar bel-
gisi yoki tovar markasidir. Brend mahsulotning javobgarligini oshiradi,
57 C lifto n R., M aughan E. The Future o f B rands. L o ndon ; M acm illan Press L td, 2000. P.
58 h ttp s://w w w .am a. org /search /?s^b ran d
A m erican M arketing A ssociation
59 А акер Д. А. С оздан и е си льн ы х брендов // П ер. с англ. - М .: И зд.
дом Г р ебенникова,
2003 - 400 с.
184
iste’molchilarga mahsulotni aniqlashni osonlashtiradi, iste’molchilarga
m a’lum sifatni kafolatlaydi.
Brend b a’zi mahsulotlar yoki xizmatlar bilan bog‘liq bo ‘lgan ramziy
shaklda berilgan m aium otlarga asoslanadi va maqsadli auditoriya uchun
alohida ahamiyatga ega. Brend elementlaming kompleks rivojlanishi
tufayli noyob b o ‘lib qoladi:
• ism;
• dizayni (logotip, ranglar va shriftlardan - markali kiyimlargacha);
• korporativ madaniyat va xulq-atvor (barcha xodimlarga xos
b o ig a n normalar va qadriyatlar; kompaniyaning madhiyasi va "musiqa
logotipi" deb ataladigan kiyimlar);
• korporativ aloqa (PR va reklama tadbirlari);
• mahsulotning o‘zi va uni qadoqlash uchun ishlatiladigan material-
lar;
• o'ziga xos aromatlar (parfyumeriya yoki shunchaki qadoqlash
hidi).
Brendning asosiy funksiyalari quyidagilardan iborat:
• tovarlar va xizmatlar bozorida m a iu m bir joyni egallash;
• ishlab chiqaruvchi kompaniya va uning mahsulotlari o ‘rtasida
yaxshi munosabatlami o ‘matish;
• kompaniyaning tan olinishini ta ’minlash;
• tovarlar va xizmatlar sifatini kafolatlash;
• oqilona narx siyosatini shakllantirish;
• savdo hajmini oshirish uchun zamin yaratish;
• mahsulot sotishni y o ig a qo‘yish va
doimiy biznes sheriklarini
izlash.
Ammo brend vaqt sinovidan o ‘tishi kerak. Brendlangan mahsulot -
bu xarid qilish muhitida m a iu m b o ig a n tasdiqlangan mahsulot hisob
lanadi.
Brending - brendni yaratish va rivojlantirish, mahsulotlami ajratib
ko ‘rsatishning asosiy usuli, mahsulotni bozorga chiqarish va brend
asosida iste'm olchilar bilan uzoq muddatli munosabatlar yaratish jara-
yonidir.
Qisqacha aytganda, brending mahsulot yoki xizmatning yaxlit
va ommalashgan imijini yaratishga qaratilgan bir qator tadbirlardir.
Yanada qisqacha ta ’rif bersak: brendni boshqarishdir. Brending maqsadi
- aniq brend obrazini yaratish va kommunikatsiya yo‘nalishini aniq
shakllantirishdir. Brending bozomi tadqiq qilish, mahsulotni joylashti-
rish, tovar belgilari yaratish, identifikatsiyalash,
vizual va verbal
identifikatsiya qilish tizimlari va brend g ‘oyasini aks ettiruvchi
jarayonlam i amalga oshiradi.
Rebrending brendni biznesning hozirgi holatiga va kompaniya reja-
lariga muvofiq keltirishga yordam beradi. Rebrending barcha brendlar-
ning kommunikatsiya o'zgarishlarini o ‘z ichiga oladi: tovar o ‘ramidan
tortib reklama materiallariga qadar. Rebrending brendni rivojlanishiga
yordam beradi. Brend audit brendning raqobatbardosh brendlarga nisba
tan bozorda mavjud holatini tahlil qilishdir
Dostları ilə paylaş: