Investitsiya kapitalining pul kapitalidan tub farqi shundan iboratki, loyiha tahlili asosida biron
bir jarayonga, muayyan muddatga, muayyan maqsadda investitsiya kapitalini bog‘lash to‘g‘risida
qaror qabul qilinadi.
Investitsiya kapitalini safarbar etilishida va investitsiya loyihasini amalga
oshirish davomida muqarar ravishda aniq va noaniq (oldindan payqashning iloji bo‘lmagan)
risklar yuzaga keladi.
Investitsiya loyihalarini moliyalashtirish manbai tarzidagi kapital, o‘zining mikdoran
cheklanganligi, tanlovchanligi, saylanmaligi, ko‘chuvchanligi va qaltisligi tufayli soliq, valyuta, savdo
siyosati va faoliyat muhitidagi boshqa elementlarning o‘zgarishlariga qarab hamda ular bilan bog‘liq holda harakat
qiladi. Investitsiya kapitali jahon miqyosida kamyob, cheklangan va uni u yoki bu hukumat qarori
bilan ko‘paytirib bo‘lmaydi. Hamma joyda investitsiya faoliyatiga bog‘lanadigan kapitalga talab katta.
Shu sababli har qanday investorning investitsiya faoliyatini moliyalashtirish uchun
safarbar etadigan pul shaklidagi kapital qiymati kamida ikki omilga bog‘liq bo‘lgan o‘rtacha tortilgan
mikdordan iborat bo‘ladi. Bular:
-
kapital manbalarining har birining narxi, ya`ni ularning egalari foydalanish huquqi
uchun talab qiladigan daromaddorlik;
-
moliyalashtirish manbalarining umumiy yig‘indisida har bir manbaning hissasi.
Kapital qiymatini baholash, uning tanlov narxini (foydalanish qiymatini) yoki uning
ishlatishning muqobil qiymatini ifodalaydi.
Demak,
investitsiya kapitali qiymati kapital egalarining talabini qondirish uchun zarur bo‘lgan foydadan iboratdir . Bu kapitalning sof joriy qiymati esa investorlar qarz
134
oluvchiga beradigan mablag‘larni xuddi shu foyda bilan birga qaytarishi uchun qoldirishga rozi
bo‘ladigan mablag‘dan iborat bo‘ladi.
Jahon amaliyotida investitsiyalarni moliyalashtirishga yo‘naltiriladigan