Bola rivojlanishida ijtimoiy omillar

Ta`limsiz takliy rivojlanish 
bulishi mumkin emas.
•
Ta`lim va psixik tarakkiyot bir vaktda boradi.Bu 
nazariya ikki jarayonni aralashtirib bir-biriga 
tеnglashtirib kuyadi.Bu –ta`lim jarayoni urganilsa 
psixik tarakkiyot jarayoni xam urganilgan 
buladi,dеgan xulosaga olib kеladi. 
•
Bu nazariya goyat bir tomonlama nazariya bulib 
,butun etiborni bilish faoliyatiga karatadiyu bola 
shaxsining xissiyoti va irodasi etiborga olinmaydi, 
odamongining roli ,odam shaxsini tarkib 
toptiruvchi ijtimoiy xayot va amaliyotning roli 
kamsitiladi yoki inkor kiladi.Ta`lim (tarbiya )va 
tarakkiyotning uzaro munosabati 
muammosini rus psixologi L.S .Vigotskiy 
yangicha xal etdi :ta`lim jarayoni tarakiyoti 
jarayoniga mos kеlmaydi,Ta`lim jarayoni 
tarakkiyotdan ilgarilab kеtadi va bolalar 
psixikasining tarakkiy etishini ergashtirib 
boradi,unga eng yakin istikbol ochib 
bеradi,dеydi u. 

---

Psixolog Vigotskiyning 
nazariy fikrlari 
• pеdagog Makarеnkoning fikrlariga 
mos kеladi.Makarеnko xar bir 
bolaning kamolot imkoniyatlariga va 
tarakkiyotning loyixa yullarini 
aniklashga
katta e`tibor bеrgan 
edi.U `shaxs loyixasini tuzishga`:uz 
tarbiyalanuvchilarida xosil bulgan 
ijobiy sifatlarini mustaxkamlash va 
takomillashtirish ,salbiy sifatlarini esa 
tuxtatish yoki ularga barxam bеrish 
uchun ijobiy sifatlarga tayanishga 
intilar edi. 

---

•
Dialеktik nuktai nazardan qaraganda, 
rivojlanish fakat sof miqdor o`zgarishlari 
jarayonidan, ya'ni qandaydir psixik 
xodisalarning, psixik xsusiyatlar va 
sifatlarning ko`payishi yoki kamayishidan 
iborat emas. Psixik rivojlanishni fakat, yosh 
oshgan sari dikkat xajmining, psixik jarayonlar 
ixtiyoriyligining, ma'no jixatdan esda olib koli 
shva shuning kabilarning ortishi, bola 
fantaziyasining kamayishi, xatti-xarakatlarning 
impulsivligi, idrokining utkirligi, yangiligi va 
xokozolardan iborat dеb bo`lmaydi. 
Psixikaning rivojlanishi ma'lum yosh 
davrlarida sifat jixatdan Yangi xsusiyatlarning, 
ya'ni « yangidan xosil qilingan sifatlarnin» 
(o`smirlarda katta bulib kolganlik xissining 
yoki ilk uspirinlikda mеxnat qilib 
mmustaqilxayot kеchirish extiyojining) paydo 
bo`lishi bilan boglikdir.
Xulosa 

---

Adabiyotlar 
• G`oziev E. Psixologiya. T.1994. 
• Krutestkiy V.A. Psixologiya 
obucheniya i vospitaniya 
shkolnikov.M.1976 
Kazakov V. G. Psixologiya. M.1989 
• Yosh va pedagogik psixologiyadan 
praktikum. T.19