Buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotni tartibga solish,
buxgalteriya hisobi
standartlarini
ishlab
chiqish
va
tasdiqlash
0 ‘zbekiston Respublikasi M oliya vazirligining zimmasiga yuklatiladi.
Buxgalteriya hisobini yuritish qoidalari buxgalteriya hisobi
standartlari, shu jum ladan kichik tadbirkorlik subyektlari uchun
soddalashtirilgan
buxgalteriya
hisobini
yuritish
standarti
bilan
belgilanadi.
Banklar va boshqa kredit tashkilotlarining buxgalteriya hisobi
hamda hisobotini tartibga solish 0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy
banki tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
X o‘jalik subyektida hisob ishlarini tashkil etishga rahbar javobgar
bo‘ladi, bu esa unga m a’lum huquqlami bergan holda m as’uliyatlami
yuklaydi.
B u x g a lte r iy a h is o b i s u b y e k tin in g r a h b a r i
T a’minlashi shart
H isob siyosati,
ichki hisob v a hisobot
tizim i ishlab chiqilishini
Ichki nazorat tartibini
B uxgalteriya hisobi to ‘liq v a ishonchli
yuritilishini
H isob hujjatlarining but saqlanishini
M oliyaviy hisobotning tayyorlanishini
Soliq hisobotining va boshqa m oliyaviy
h u jjatlam in g tayyorlanishini
H isob-kitoblar o ‘z vaqtida am alga
oshirilishini
1.3-rasm.
Buxgalteriya hisobi subyektining rahbarini
huquq va majburiyatlari
H u qu qlari
B osh buxgalter bo shchiligida
buxgalteriya hisobi xizm atini tashkil
etish yoki
shartnom a asosida ja lb
qilingan buxgalter xizm atidan
foydalanish
B uxgalteriya hisobini yuritishni
ixtisoslashtirilgan tashkilotga sh artnom a
asosida yuklash
B uxgalteriya hisobini m ustaqil yuritish
26
Bosh buxgalter yoki buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish
vazifalarini amalga oshiruvchi boshqa mansabdor shaxs buxgalteriya
hisobi xizmatining rahbari hisoblanadi.
“Buxgalteriya hisobi to ‘g ‘risida”gi
qonunga asosan buxgalteriya
hisobi xizmatining rahbari bevosita korxona rahbariga bo‘ysunadi.
Uning x o ‘jalik operatsiyalarini hujjatlar asosida rasmiylashtirish va
ulami buxgalteriya hisobi xizmatiga taqdim etish bo‘yicha talablari
korxonaning barcha xodimlari uchun majburiydir.
Bosh buxgalter — mansabdor shaxs hisoblanadi, o ‘z faoliyatida u
qonun hujjatlari talablariga rioya qilishi lozim. Bosh buxgalteming
huquq va majburiyatlari uning lavozim yo‘riqnomasida belgilanadi.
“Buxgalteriya hisobi to‘g ‘risida”gi qonunning 12-moddasida bosh
buxgalter va korxona rahbari o ‘rtasida kelishmovchiliklar yuzaga kelgan
holatdagi javobgarlik masalasi tartibga solindi.
Bosh buxgalter qonuniy
amalga oshirilganligiga shubha qilgan ayrim xo‘jalik operatsiyalariga
oid hujjatlar rahbaming yozma farmoyishi bilan ijroga qabul qilinadi.
Mazkur holatda bosh buxgalter bunday operatsiyalaming oqibatlari
uchun javobgar bo‘lmaydi.
Xizmatchilaming
asosiy
lavozimlari
va
ishchilar
kasblari
Klassifikatoriga5 muvofiq bosh buxgalter oliy m a’lumotga ega boMishi
lozim. Biroq maMumot darajasiga oid talablar qismida Klassifikator
Prezident va Vazirlar Mahkamasining qarorlari bilan tashkil etilgan
davlat tashkilotlarida, xo‘jalik
boshqaruvi organlarida, shuningdek ustav
kapitalida davlat ulushi 50%dan ortiq boMgan tashkilotlarda qoMlanilishi
majburiy hisoblanadi. Boshqa xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun
uning bu qismi tavsiyaviy tusiga ega.
M a’muriy
javobgarlik
to ‘g ‘risidagi
kodeksda
m a’muriy
huquqbuzarliklar uchun sanksiyalar nazarda tutilgan. Agar bosh
buxgalter jinoiy huquq normalarini buzgan boMsa, unga nisbatan Jinoyat
kodeksining tegishli moddasida nazarda tutilgan jazo qoMlaniladi.
Buxgalteriya hisobi va hisobotini
yuritish tartibini buzish, -
mansabdor shaxslarga eng kam ish haqining 5 baravaridan 10
5 O 'z b e k is to n R e s p u b lik a s i V a z irla r M a h k a m a s in in g 19 .0 6 .2 0 1 5 y ild ag i 1 6 4 -so n q a ro rig a ilov a.
27
baravarigacha miqdorda jarim a solishga sabab bo‘Iadi.6 Jarima - bu
sanksiyadir.
Bosh buxgaltemi jazolash mumkin bo‘Igan huquqbuzarliklaming
to ‘liq ro‘yxatini keltirish ancha mushkuldir. Har bir muayyan holatda
mehnat
shartnomasi
shartlariga,
lavozim
yo‘riqnomasiga
va
korxonaning boshqa lokal hujjatlariga muvofiq uning zimmasiga
yuklangan lavozim majburiyatlari e ’tiborga olinadi.
Buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish tartibini birincha marta
buzganlik uchun bosh buxgalterga eng kam ish haqining 5
baravaridan
10 baravarigacha, m a’muriy jazo chorasi qo‘llanilganidan keyin bir yil
davomida takror sodir etilganda - eng kam ish haqining 10 baravaridan
20 baravarigacha miqdorda jarim a solinadi.7
Dostları ilə paylaş: