Jamiyat sog’lig’ini saqlash va tibbiyot Nikboev A. 2005
1 .1 0 . J a h o n SogMiqni S a q la sh T ash k iloti ( J S S T ) X IX a srn in g b o sh la rid a q o loq va m u sta m la k a m am la k a tla rd a
k a s a llik la r e p id e m iy a s i p a y d o b o ‘la b o s h la d i. E p id e m iy a n i
tarq a tilish in in g old in i olish m aq sad id a 1907-yili rivojlangan davlat
rah b a rla ri X alq aro sogMiqni saqlash b yurosini tu zd ila r. 1923-yili
m a z k u r b y u ro M illatlar Ittifo q i X alq aro S an itariy a tash k ilo ti deb
nomlandi.
B irla sh g a n M illa tla r T a s h k ilo ti (B M T ) ta sh k il to p g a n d a n
so ‘ng u n in g q o sh id a J a h o n SogMiqni S aqlash T ash k ilo ti faoliyat
ko‘rsata boshladi (1948). 0 ‘zbekiston ham bu tashkilotning a ’zosidir.
J a h o n SogM iqni S a q la sh T a s h k ilo ti m a m la k a tla rd a , a y n iq sa ,
riv o jlan ay o tg an d a v la tla rd a, sogMiqni saqlash tiz im in i m u sta h
k a m la sh , y u q u m li va p a ra z ita r k asalliklarga q arsh i k u rash ish ,
tib b iy o t x o d im larin i tay yorlash va m alak asin i o shirish sohasida
katta ishlarni am alga oshirm oqda.
J a h o n SogMiqni Saqlash T ashkiloti tibbiyotning dolzarb m u am -
m o lariga d o ir k o ‘pgina ilm iy ta d q iq o t ishlarini olib b o rad i, dori
p rep a ra tlarin i sta n d a rtlash ishlariga k o ‘m ak lashadi, h a r xil m u am -
m o larga bagM shlangan a n ju m a n la r va se m in a rla r oMkazadi.
M aM um ki, T u rk isto n oMkasida bezgak, ley sh m an io z, rishta,
vabo kabi xavfli kasalliklar keng tarq a lg a n boMib, yiliga yuzlab,
m inglab kish ilarn in g yostigMni q u rita r edi. Bu kasalliklarga qarshi
k u r a s h is h d a ru s o lim la r id a n P .F .B o ro v s k iy , L .M .Is a y e v va
b o shqalar ju d a katta faollik k o ‘rsatdilar.
1914-yilda, hozirgi 0 ‘zb ek isto n h u d u d id a 65 ta am b u la to riy a ,
64 ta shifo x o n a boMib, u y erda 1028 shifo o ‘rinlari b o r edi. Shu
ju m la d a n , qish lo q jo y la rid a 23 ta shifo x o n a boMib, u yerda 138 ta
shifo o ‘rinlari m avjud edi. A tigi b itta san itariy a-b ak terio lo g iy a
laboratoriyasi ishlab turgan. 0 ‘sha davrlarda h a r bir 50 m ing aholiga
1 sh ifo k o r t o ‘g ‘ri kelib, ja m i 102 n a fa r sh ifo k o r ishlagan.
1918— 1920-yillarda atigi 35 ta d o rix o n a boMgan. S alom atlikni
saqlash u c h u n kishi boshiga ajratiladigan m ablag‘ juda kam boMgan.