Международный
научный
журнал
№
3
(100),
часть
1
«
Научный
импульс
»
Октябрь
, 2022
934
PEDAGOGIK FAOLIYATDA MULOQOTNING AHAMIYATI
Saliyeva Saidaxon Ahmadqul qizi
Andijon davlat pedagogika unversiteti Magistranti
Annotatsiya:
Maskur maqolada pedagogik muloqotning o
‘
ziga xos jihatlariga e
’
tibor
qaratar ekanmiz, shaxslararo muloqotning boshqa shakllariga nisbatan pedagogning
o
‘
quvchilar bilan muloqoti va hamkorligidagi o
‘
ziga xoslik o
‘
quvchilarning rivojlanishlariga
xizmat qilishi o
‘
rganilgan.
Tayanch s
o‘zlar:
Muloqot, Shaxs, Seminar, Munozara, Xulq-
atvor, Ta’lim tarbiya,
Pedagog.
Chetdan nazar tashlar
ekanmiz insonning yashashi,
rivojlanishi, shaxs bo‘lib
shakllanishi uning jamiyat bilan bo‘lgan aloqasini muloqotsiz tasavvur qilish juda qiyin.
Muloqot
–
bu insonlarning hamkorlikdagi faoliyatiga bo‘lgan ehtiyoji bo‘lib, ularning
o‘zaro munosabatlari, ta’sirlari, ma’lumot hamda axbo
rot
almashishiga doir ularning
birgalikdagi faoliyati hisoblanadi. Shaxs muloqotini shakllantirishda uning yoshi, jinsi, kasbi,
dunyoqarashini hisobga olgan holda ish olib borish lozim.
Shuning uchun ha
m muloqot ta’lim
-tarbiya jarayonida birinchi darajali ahamiyat kasb
etadi. Muloqotsiz ijtimoiy tajribani ta’lim oluvchilarga taqdim etish imkonsizdir.
O‘qituvchidan esa nutq va muloqot madaniyatini, notiqlik san’atini puxta egallashi muhim
ahamiyat kasb etib bormoqda. Yoshlarning bilim olishlari, intilishlari
ni, o‘qituvchiga yoki
tengdoshlarining ichki olamiga yaqinlashtirish uchun atrofidagilarga
uning nazari bilan
qarash, yondash
ish, ularni tinglash va tushunish ular uchun muhim o‘rin egallaydi.
O‘quvchilarning ta’lim jarayonida muloqotini shakllanishida uni
ng tarbiyalanganlik darajasi
ham muhim o‘rin egallaydi. Ta’lim berish jarayonida yoshlarga kuchli ta’sir etadigan
so‘zlarni qo‘llasangiz
ham u qabul qilmasligi, o‘qituvchining bergan ko‘rsatmalaringizga
amal qilmasligi mumkin. Chunki bolada yoshligidan muomala madaniyatini shakllantirib
borishda maqsad to‘g‘ri qo‘yilishi lozim bo‘ladi. Ta’lim jarayonida o‘quvchilar nafaqat
bilim
larni o‘rganishga
jalb etiladilar, balki ularning muloqotga bo‘lgan ehtiyojla
ri ham
qondiriladi. Shu asosda o‘quvchilarda o‘z
-
o‘zini namoyon etish,
ijod qilish, o‘zliklarining
yaxshi jihatlarini ko‘rsatish ko‘nikmalari ham shakllantiriladi. Shaxsda ko‘nikm
a, bilim,
malakalarning hosil bo‘lishida esa muloqotning o‘rni beqiyos. Muloqot nafaqat ta’lim
-
tarbiya jarayonida, avvalo oilada,
mahallada, jamoada, guruhda shakllanib boradi. Agar
oilada kattalar bir-
birlariga qo‘pol munosabatda bo‘lsalar, bola ham ularg
a
taqlid qilib
atrofdagilar bilan nizolarga borishi mumkin. O‘qituvchi bilan o‘quvchilar orasidagi muomala
va muloqotni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilmasligi ularning o‘zaro bir
-birlarini tushun masligi ular
orasida qiyinchilikni vujudga keltiradi, hamda o‘quv
-tarbiya jarayonini
murakkablashtiradi,
ijtimoiy tajribasini ta’lim oluvchilarga yetkazilishini qiyinlashtiradi. Bu esa o‘quvchilarning
yangi xarakterdagi shaxsiy tajribani hosil qilishlariga to‘sqinlik qiladi. O‘qituvchining