Fermentti kovalent immobillew. Fermentti bifunktsional agent arqali immobillew. Fermenttin’ fizik-ximiyaliq qasiyrtlerin u’yreniw

Aziqliq ortalig’i 
Ajiratip aling’an kletkalar ha’m toqimalardi o’siriw ushin arnalg’an aziqliq 
ortaliqlari, o’simliklerdi jaqsi o’siwi ushin kerek bolg’an ba’rshe makroelementler 
(azot, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy, kukirt ha’m basqalar) ha’m mikroelementler 
(bor, marganets, ruwx, mis, molibden ham t.b ) ha’mde vitaminlar, uglevodlar, 
fitogormonlar yamasa olardi sintetik analoglarini saqlawi kerek. Ayirim aziqliq 
ortaliqlari aminokislotalar, kazsin gidrolizoti, EDTA (etilendiamintetrasirka kislota) 
yamasa onin’ natriyli duzi (bu tuz temirdi kletka kiriwine ja’rdem beredi) ha’m 
basqa kerekli zatlar saqlaydi. 
Kallus toqima aliw ushin,ayiriqsha jag’daylarda aziqliq ortalig’ina kokos 
g’ozasini (kakos suti), kashtan tereginin’endospermasi qosiladi. Karbon suwlar 
aziqliq ushin en’ kerekli komponetler esaplanadi. Bug’an sebep ko’p jag’daylarda 
ajiratip aling’an kletka ha’m toqimalardi avtotrof aziqlaniwg’a kushi jetpeydi. 
Karbon suw sipatinda ko’birek 2-3 % li saxaroza yamasa glyukoza eritpesinen 
paydalaniladi. 
Fitogormonlar kletkalardi differensiallaniwi (dedifferentsirovki) ha’m kletka
bo`liniwin kusheytiriw (induktsiya) ushin kerek.Sonin’ ushin da kallusli toqimalar 
aliw ushin arnalg’an aziqliq ortalig’i quraminda a’lbette auksinler (kletka bo’liniwin 
ku’sheytiriwshi)boliwi sha’rt Paqal morfogenezini induktsiya qilg’anda ortaliq 
quramindag’I auksinler mug’darini kemeytiriw yamasa uliwma alip taslaw mumkin.
Gormon saqlamaytug’in aziqliq ortalig’inda isik ha’m “u’yrengen” toqimalar 
o’sedi.Ha’r eki topar gormonlarina yamasa olardan birine avtonomliq, bul 
kletkalardi o’zlerini gormon sintez qiliw qa’siyeti menen baylanisli. 

---

 Auksin deregisipatinde aziqliq ortalig’ina 2,4-dixlorfenoksi sirke kislota (2,4-
D), indolil–3–sirke kislota (IUK), L–naftil sirke kislota (NUK) qosiladi. Jaqsi 
o`siwshi kallus aliw ushin ko`birek 2,4–D den paydalaniladi, sebebi IUK, 2,4–D ge 
salistirg’anda 30 ma’rte kushsiz. 
Jasalma aziqliq ortalig’ina qosiw ushin, tsitokinin deregi sipatinda, kinetin, 6-
benzilaminopurin (6-BAP) ha’m zeatin paydalaniladi. 6–BAP ha’m zeatin ajirtilg’an 
toqimalardi o`siwine orgonogenezdi induktsiyasig’a kinetinge
qarag’anda 
salistirmali aktiv ta’sir ko’rsetedi. Ayirim bir aziqliq ortaliqlar quramina adenine de 
qosiladi. 
Ha’zirgi waqitta ju’da’ ko’p sanli aziqliq ortaliqlardin’ qurami aniq bolsa da 
ajiratip aling’an o`simlik toqimalarini 
in vitro
sharayatinda o`siriw ushin 
T.Murasiga ha’m F.Skuga ortaliqlari paydalaniladi. Bul ortaliqtin’ quramin birinshi 
ma’rte 1962-jilda aniqlang’an ha’m ju’da’ jaqsi balanslang’an aziqliq aziqliq zatlari 
quramina iye ha’m basqalardan ammoniyli ha’m nitratli azottin’ qatnasi menen 
pariq qiladi. (2-keste).