Anguage and literature
Yüklə 0,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gulasal BERDALIYEVA, O‘zbekiston pedagogika fanlari ilmiy tadqiqot instituti tadqiqotchisi ERTAKLAR KO‘MAGIDA BOLALARNI MUSTAQIL FIKRLASHGA O‘RGATISH
|
taqqoslash
metodi dan foydalangan holda o‘rganish maqsadga muvofiq. “Dehqon bilan Jin” ertagi matnini Internet orqali topish mumkin. 2 Bu ertak zamirida ham, barcha o‘zbek ertaklari sin- gari, yaxshilikka, mehnat qilishga, halol rizq terishga Gulasal BERDALIYEVA, O‘zbekiston pedagogika fanlari ilmiy tadqiqot instituti tadqiqotchisi ERTAKLAR KO‘MAGIDA BOLALARNI MUSTAQIL FIKRLASHGA O‘RGATISH Metodik tavsiya veb-sayt: www.tilvaadabiyot.uz 11 навбатчи Metodik tavsiya undash g‘oyasi yetakchilik qiladi. Ertak mazmuni yu - zasidan bolalarga taqdim etiladigan birinchi savolning o‘zi ulardan mustaqil mulohazani talab qiladi: “Hojasi - dan ajralgan jin nima uchun buncha bezovta bo‘ldi, deb o‘ylaysiz?” Bu savolga javob ertak matnida yo‘q. Ertaklardan ma’lumki, jinlar hamisha odamning xizma - tida bo‘lgan. Ular hech qachon mustaqil yashamagan. Hamisha ham jisman, ham ruhan qullikda bo‘lgan odam ozodlikni hazm qilolmaydi. Jin ham mustaqillikda o‘zini yo‘qotib qo‘ygan, o‘zini har ko‘chaga urgan. Bolalardan biri bo‘lmasa biri balki shu atrofda fikr aytib qolishar, tarbiyachi diqqat bilan ularni kuzatishi lozim. Agar shunga o‘xshash fikr chiqib qolsa, bu qarashning sohibini hamisha alohida e’tibor bilan kuzatib borishi, uning rivojlanishi va shakllanishiga bosh- qacharoq nazar bilan yondashishi kerak bo‘- ladi. Kichik yoshidan bunday haqiqatlarni anglagan bola juda tez Shaxsga aylanadi. Pedagogning vazifasi bunga shart-sharoit yaratish, uni qo‘llab-quvvatlab tu- rishdan iboratdir. “O‘ylabko‘ring-chi,Jinninghojasibilandehqonning farqi nimada?” degan savolga bolalar ertak matnidan tayyor javob topolmaydilar. Bu savol bolalardan mus- taqil ravishda mulohaza yuritishni talab qiladi. Bolalar o‘ylab ko‘rishsa, jinning hojasi dangasa, ishyoqmas, hamma istaklariga Jinning yordami bilan erishgan odam. Buni Jinning “odamlarning bema’ni istaklari”- ni bajarib yurganini e’tirof etganidan anglash mumkin. Dehqon esa tun-u kun halol mehnat qiladi, peshona teri bilan non topadi. Garchi dehqonchilikdan hech qachon biri ikki bo‘lmagan bo‘lsa-da, mehnatini qilaveradi. Bo- lalar bu ikki kishini imkoniyatlari va salohiyatlari dara- jasida o‘zaro taqqoslaydilar. Yana “yaxshi” va “yomon” degan xulosa kelib chiqadi. “Mehnat bilan topilgan nonning nima uchun shirinligi haqidao‘ylabko‘ring-chi!” topshirig‘i bolalarni mulohaza yuritishga undaydi. Bolalar hali mehnatning noni ta’mini bilishmaydi, albatta. Lekin tug‘ilishlari bilan ruhiyatlariga singdirila boshlangan hislardan kelib chiqib fikr aytishadi va shu bilan bunga moyillik bildirishadi. Chunki hech bir ota-ona bolasiga “dangasa bo‘l”, “ishyoqmas bo‘l”, “mehnat qilma” demaydi. Bu o‘rinda ham anglab-angla- may taqqoslash-qiyoslash jarayoni ketadi. Mehnat bilan topilgan non bilan Jin topib kelgan nonning ta’mi yon - ma-yon qo‘yiladi. Har ikkisi tahlilga tortiladi. Jinning “dehqon meni aldamadimikan”, deb o‘ylashi- ga ham bolalarning diqqati qaratilishi kerak. Uning ko‘ngliga bunday fikrning kelishi sabablari haqida bo - lalarni o‘ylab ko‘rishga undash maqsadga muvofiq bo‘la - di. Ma’lumki, odamzod o‘zi qanday bo‘lsa, boshqalarni ham shunday deb o‘ylaydi, ya’ni “hamma o‘z qarichi bilan o‘lchaydi”. Jin avvalgi hojasida bunday holatlarga ko‘p uchragan, o‘zi ham boshqalarni ko‘p aldagan bo‘lsa kerakki, dehqonning: Yüklə 0,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|