Таълим психологияси

O’yin faoliyati yetakchi faoliyat turidir.
Psixolog
D.Yu.El
’koninning
yozishicha
“O’yin qxloq
maktabidir.
”
Qum va suv bilan
o
’ynaladiga o’yinlar
Drammalashtirilgan
o
’yinlar
Badiy obrazlar (subjon-suvjon
yuzimni shunday toza yuvginki) 
Suyujetli o
’yin
Qurilish o
’yinlari
Didaktik o
’yinlar
Suyujetli rolli o
’yin.
Harakatli o
’yinlar.
Rolli o‟yinlar jarayonida ular katta odamlarning barcha vazifa va ishlarini 
amalda bevosita bajaradilar. Rolli o‟yinlarni vujudga keltiruvchi eng zarur omillardan 
biri, bolada o‟z xatti-harakatlarini kattalar xatti-harakati bilan solishtirish, undan nusxa 
olish tuyg‟usining mavjudligidir. Bolalarning o‟yin faoliyati D.B.Elkonun, 
A.S.Slavina, A.P.Usova va boshqa psixologlar o‟rganishgan. O‟yin faoliyati ixtiyoriy 
diqqat va xotiraning, tafakkurning rivojlanishini belgilab beradi. 

---

29 
,.
Ilk bolalik davrida Bolaning tafakkuri turli faoliyatlarda, xususan, o‟yin 
faoliyatida rivojlanadi. Bilish jarayonlari va o‟yin faoliyati bola nutqini rivojlantiradi. 
Bolaning nutqi situativ xarakterga ega, maktabgacha yosh davrining oxiriga kelib esa u 
o‟z ona tilini, grammatik tuzilishini yaxshi o‟zlashtiradi, ichki nutq paydo bo‟ladi, nutq 
alohida faoliyat tarzida shakllanadi. Bolaning shaxsiy xulq atvori aktivligida esa 
motivlar shrarxiyasi paydo bo‟la boshlaydi. O‟zining va tengdoshlarining ishlarini 
baholay boshlaydi. Shu tarzda o‟z-o‟zini baholash yuzaga keladi. Maktabgacha yosh 
davr davomida maktab ta‟limiga tayyorlik shakllanadi. 6 yoshli bolada bilimga 
qiziqish, (narsa va hodisalarning xossalarini qidirish va taqqoslash, ajablanish) oddiy 
aqliy operasiyalarni bajara olish qobiliyati shakllangan bo‟lishi, emosional irodaviy 
jihatlari, muloqot ko‟nikmalari yetarlicha bo‟lishi kerak.
xotiraning 
hajmi o‟sadi
sezgirlik 
kuchayadi, 
bola sensor 
etalonlarni 
o‟zlashtiradi
3 yoshdan 7 
yoshgacha 
barcha bilish 
jarayonlari 
o‟sadi,
Bolaning 
xayoli qiyin 
faoliyatdagina 
rivojlana 
boshlaydi.
Bola predmet 
va harakatlarni 
birlashtirishni 
o‟rganadi.
Predmetlarni 
ularning 
simvollari 
bilan 
almashtirish 
yuz beradi.
ko‟rgazmali 
harakatli 
tafakkur va 
sekin-asta 
mantiqiy 
tafakkur 
shakllari 
yetakchi rol 
o‟ynay 
boshlaydi.
Maktab 
gacha yosh 
davri 

---

30