Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

2.3.5. Sanoat 
Sanoat ishlab chiqarish Kanada YaIMning 27,5 foizini tashkil etadi va ish 
kuchining 22 foizini tashkil etadi. Kanadaning temir va po'lat sanoati zamonaviy 
hamda samarali tashkil etilgan bo'lib, avtoulovlar, tog'-kon uskunalari shuningdek, 

---

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 117 - 
maishiy texnika kabi uzoq muddatli tovarlarni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. 
1960-yillarning o'rtalarida Qo'shma Shtatlar va Kanadada avtomobillar bo'yicha 
bitim tuzildi. Nayijada Kanada avtomobilsozlik sanoati keskin rivojlanish qayd etib 
kengayib bordi. Yaponiya avtomobil ishlab chiqaruvchilari Kanadada 1980 yilda 
zavodlar barpo etishni boshlaguniga qadar, sanoatda AQSh firmalarining bir 
nechtasi o‘z filiallari tashkil qilgan edilar. 
Yuqori texnologiyali elektron sanoat 20-asrning so'nggi 20 yilida tez 
sura‘tlarda o'sib bordi. Katta shaharlarda sanoat ishlab chiqarishlar mavjud bo'lsada, 
mamlakatda mumiy ishlab chiqarishni tashkil etishning to'rtdan uch qismidan 
ko'prog'i Quebec shahridan Windsorga (Ontario) (AQShning avtomobil ishlab 
chiqarish markazining Detroit, Michigan shtatida misolida) joylashgan. Sanoat 
ishlab chiqarishda o'sishi asosan, AQShga mahsulot eksport qilish hisobiga to‘g‘ri 
keladi. Katta va kichik ishlab chiqaruvchilar, xususan, erkin savdo bitimlari asosida 
katta miqdorda foyda ko‘ra boshladilar. Lekin, sanoatni avtomatlashtirish natijasida 
bandlik darajasi kamayib borar esi. Boy mamlakatlar uchun umumiy rivojlanish 
taraqqiyoti sanoatning asosiy ishlab chiqarishga, keyinchalik esa, xizmat ko'rsatish 
sektoriga asoslangan iqtisodiyotga o'tishi edi. Kanadada ko'pchilik boy 
sanoatlashgan markazlar 1960-yillardan buyon ishlab chiqarish ahamiyatini nisbatan 
qisqarish milliy iqtisodiyotg keskin zarba sifatida qabul qilgan xalq hisoblanadi.
2009 yilda Kanada tomonidan olib borilgan Statistika tadqiqotlari shuni 
ko'rsatdiki, ishlab chiqarish 1960 yilda 24,3 foizdan 2005 yilda 15,6 foizgacha 
bo'lgan YaIMning nisbiy ulushi sifatida kamaygani kuzatildi, 1961 yildan 2005 
yilgacha vaqt oralig‘ida sanoat ishlab chiqarish hajmi YaIM indeksining umumiy 
o'sishiga mos keldi. Kanadada ishlab chiqarish, 2007-2008 yillardagi moliyaviy 
inqirozi tufayli, ayniqsa juda og‘ir kechdi. 2010 yilga kelib, Kanada ishlab 
chiqarishi YaIMning 13 foizini tashkil qildi, 2005 yildan buyon YaIMning 2 foizini 
tashkil etmoqda. 
Markaziy Kanada barcha Amerika va yapon avtomobil ishlab chiqaruvchilari 
Magna International va Linamar Corporation kabi Kanada firmalariga tegishli 
bo'lgan ko'plab fabrika filiallari joylashgan. Markaziy Kanada, bugungi kunda 

---