Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi


-rasm. TIOBE. 2022 yil fevral.  109



Yüklə 0,73 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə57/138
tarix07.01.2024
ölçüsü0,73 Mb.
#201289
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   138
Dissertatsiya Otaxanov 1511

 
2.3.1-rasm. TIOBE. 2022 yil fevral. 


109 
 
 
Erkinligida koʻra. 
Erkinlik
 
deganda dasturlash tillarining ochiqligi, ishlab 
chiqish muhiti va vositalarining mualliflar yoki konkret platformalarga bogʻliq 
emasligi nazarda tutiladi. Bu sohadagi tobelik dasturchi va foydalanuvchilar 
erkinliklarini cheklab, “hafsalasini pir qiladi”. 
Kasbiy faoliyati dasturchilik bilan bogʻliq ta’lim yoʻnalishlarida bir nechta 
dasturlash tillari oʻqitish rejalashtirilgan boʻlsa, dastlabki ta’lim bosqichlarida
2.3.2-rasm. PyPl. 2022 yil fevral. 
2.2.3-rasm. HeadHunter, 2022 yil fevral, Oʻzbekiston. 


110 
oʻrganish uchun sodda va yuqori mavqega ega boʻlgan tilni tanlagan ma’qul. Bu til 
dasturlash boʻyicha bilimlarni tenglashtirib olish hamda algoritmlar qurish 
dastlabki malaka va koʻnikmalarni egallashga yordam beradi. Ta’limning keyingi 
bosqichlarida esa predmetga yoʻnaltirilgan dasturlash tillarini oʻqitish tavsiya 
etiladi. Boshqa ta’lim yoʻnalishlarida oʻqitish uchun dasturlash tillaridan birini 
mutaxassislikka xos xususiyatlardan kelib chiqqan holda tanlash maqsadga 
muvofiq sanaladi. Bu tilni dastlabki bosqichlarda oʻqitishi tashkil qilish navbatdagi 
ta’lom bosqichlarida rejalashtirilgan fanlarni oʻqitishda muhim poydevor boʻlib 
xizmat qiladi.
SQL va PL/SQL dasturlash tillari ma’lumot bazalari bilan ishlashga 
moʻljallangan boʻlib, bugungi kunda borgan sari rivojlanib borayotgan sun’iy 
intellekt tizimlari uchun BIG DATA lar yaratishda keng qoʻllanadi, ammo, ularni 
murakkab boʻlgani uchun dastlabki til sifatida oʻqitish uchun tavsiya qilinmaydi.
PHP va JavaScript dasturlash tillari asosan veb-sahifalar ishlab chiqish 
uchun moʻljallangan boʻlib, soddalik, qulaylik, universallik, amaliy xususiyatlari 
kabi mezonlariga koʻra, boshqa tillardan afzal hisoblanmaydi.
Dasturchilar oʻrtasida ancha mashxur hisoblangan С, С++ va C# dasturlash 
tillari nisbatan murakkab sintaksisga ega va shu sababli, oʻqitish uchun dastlabki 
dasturlash tili sifatida tanlash kutilgan ta’limiy natijalarni kafolatlay olmaydi.
1.3-§ da keltirilgan ma’lumotlardan koʻrinib turibdiki, Python dasturlash tili 
yuqoridagi barcha mezonlarga mos keladi. Buni mazkur dasturlash tilining 
quyidagi xususiyatlari ham tasdiqlay oladi:

oʻzlashtirish uchun sodda, ya’ni bu tilda dasturlashni boshlash uchun 
maxsus tayyorgarlik talab qilinmaydi; 

universallik borasida umumiy xarakterdagi masalalar uchun dastur ishlab 
chiqishdan tashqari, predmetga, obyektga, komponentaga yoʻnaltirilgan, 
funksional, modulli va boshqa paradigmalarni qoʻllab-quvvatlatydi;

40 tadan ortiq sohadagi tipik masalalar uchun ishlab chiqilgan 400 ga 
yaqin modullar amaliy xarakterdagi keng koʻlamli masalalarni tez va osonlik bilan 
dasturlashga imkon beradi. Buning uchun dasturlash sohasida boshlangʻich 


111 
koʻnikma va malaka hamda tegishli soha boʻyicha zarur ma’lumotlarga ega boʻlish 
yetarli; 

kasbiy yoʻnalishlar boʻyicha
 
oʻqitish nafaqat dasturlash, balki 
matematika, matematik statistika, iqtisodiyot, veb-dizayn, kompyuter grafikasi, 
ovozlarni qayta ishlash, jurnalsitika kabi boshqa koʻplab yoʻnalishlarda yaxshi 
samara berishi mumkin

2022 yil fevral oyidagi mavqei TIOBE, PyPl, HeadHunter 
tashkilotlarining xulosalaridan (2.2.1-2.2.3-rasmlar) koʻrinib turibdi;

mualliflar tomonidan ochiq tarqatiladi, bepul va erkin oʻrnatishga ruhsat 
berilgan hamda yangi modullar hisobiga kengaytirish imkoniyati koʻzda tutilgan, 
hafvsizlik kodi, kalit, faollashtirish va boshqa muhofaza vositalariga ega emas. 
Oʻrta umumta’lim maktablarining IX sinflarida oʻquvchilar Python tilida 
dasturlash boʻyicha dastlabki koʻnikma va malakalarni egallaganliklarini e’tiborga 
olinsa, uni bemalol Oliy oʻquv yurtlarida oʻqitish uchun tanlab olish mumkin. Bu 
holat oʻrta umumta’lim maktablari, oʻrta maxsus bilim yurtlari hamda Oʻliy oʻquv 
yurtlarida informatika va axborot texnologiyalari fanini oʻqitish sohasida taʻlim 
uzluksizligi va uzviylikni ta’minlashga imkon beradi.
Bugungi kunda, Python dasturlash tili dasturlash jarayoniga turli yondoshuv 
usullarini qoʻllashga imkon bergani uchun, koʻplab amaliy sohalarda keng 
foydalanilmoqda.

Yüklə 0,73 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   138




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin