Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

Shaxsiy daromad 
(ming so’m)
19.1-chizma. Shaxsiy daromad, iste’mol va jamg’arma grafigi 
Chizmadagi iste‘mol va jamg‘arma chizmasidan xulosa chiqarib aytish 
mumkinki, birinchidan, aholi daromadining asosiy qismi iste‘molga sarflanadi, 
qolgan qismi jamg‘armaga ajratiladi. Ikkinchidan, iste‘mol ham, jamg‘arish ham 
daromadlar darajasiga bevosita bog‘liq bo‘ladi. 

---

293 
2.
 
Iste’mol va jamg’armaning ko’rsatkichlari hamda uning darajasini 
belgilovchi omillar 
Iste‘mol va jamg‘arma bo‘yicha bir qator ko‘rsatkichlar aniqlanadi. 
Aholi daromadining iste‘molga ketadigan ulushi iste‘molga o‘rtacha 
moyillik deyiladi (IO‘M). 
Aholi daromadining jamg‘armaga ketadigan ulushi esa jamg‘armaga 
o‘rtacha moyillik (JO‘M) deyiladi.Ya‘ni: 
Daromadning iste‘mol qilinadigan va jamg‘armaga ketadigan qismlari 
daromad har qanday darajasining butun miqdorini qamrab oladi, ya‘ni 
Io‘M+Jo‘M=1,0 yoki 100% bo‘ladi.
Daromad o‘simining iste‘mol qilinadigan qismi yoki hissasi iste‘molga 
keyingi moyillik deyiladi (IKM), yoki
 
Daromad har qanday o’sishning jamg’armaga ketadigan hissasi, 
jamg’armaga keyingi moyillik deyiladi 
(JKM), ya‘ni
 
 
 
 
 

---

294 
Iste’mol va jamg’arma darajasi, mlrd., so’m 
(shartli ma’lumotlar)
19.1-jadval 
Yil-lar 
Daromad 
daraja-si 
(D) 
Iste’-mol 
(I) 
Jamg’ar-
ma (J) 
IO’M JO’M 
IQM 
JQM 
1-yil 
1500 
1300 
200 
0,87 
0,13 
– 
– 
2-yil 
1800 
1500 
300 
0,83 
0,17 
0,67 
0,33 
3-yil 
2200 
1700 
500 
0,77 
0,23 
0,50 
0,50 
1 
2 
3 (1–2) 
4(2:1) 5(3:1) 
6 (∆2: 
∆1) 
7 (∆3: 
∆1) 
Shaxsiy daromaddan tashqari iste‘mol va jamg‘arma o‘rtasidagi o‘zaro 
bog‘liqlikka ta‘sir ko‘rsatuvchi boshqa bir qator omillar ham mavjud bo‘ladi. Bu 
omillarning asosiylari quyidagilar: 

uy xo‘jaliklari jamg‘argan boylik darajasi; 

narxlar darajasi; 

narxlar, daromadlar va tovarlar taklifi o‘zgarishining kutilishi; 

iste‘molchi qarzlari; 

soliq stavkalari o‘zgarishi.