Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy


Iqtisodiy tizim – bu zamon va makonda amal qilinadigan iqtisodiy



Yüklə 3,74 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/327
tarix07.01.2024
ölçüsü3,74 Mb.
#201807
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   327
ЖУРАЕВ дарслик-2018

Iqtisodiy tizim – bu zamon va makonda amal qilinadigan iqtisodiy 
munosabatlar, iqtisodiyotni tashkil qilish shakllari, xo’jalik yuritish 
mehanizmi va iqtisodiy muassasalarning o’zaro uzviy bog’liqlik asosida 
tarkib topgan yaxlit tuzilmasidir.
Iqtisodiy tizimlarning tarkibiy qismlari bu: iqtisodiy munosabatlar, xo‘jalik 
yuritish shakllari, texnologiya va ishlab chiqarishning tabiiy shart-sharoitlari
xo‘jalik yuritish mexanizlari, iqtisodiy muassasalardir. 
Iqtisodiy munosabatlar bizga oldindan ma‘lum bo‘lganidek kishilar uchun 
zarur bo‘lgan hayotiy ne‘matlarni va vositalarni takror ishlab chiqarish jarayonida 
vujudga keladigan iqtisodiy aloqa va munosabatlarni ifodalaydi 
Iqtisodiy munosabatlarning ikki turini ajratib ko‘rsatish mumkin: 
1.
 
Tashkiliy iqtisodiy munosabatlar – 
ishlab chiqarish jarayonini tashkil 
qilish orqali vujudga keladi. U ijtimoiy – iqtisodiy shaklidan qat‘iy nazar ishlab 
chiqarishning holatini ifodalaydi. Bunga mehnat taqsimoti, uning ixtisoslashishi va 
kooperatsiyasi, ishlab chiqarishning to‘planishi va uyg‘unlashtirilishi natijasida 
vujudga keladigan munosabatlarni kiritish mumkin. 
2.
 
Ijtimoiy–iqtisodiy munosabatlar 
– hayotiy ne‘mat va vositalarni ishlab 
chiqarish, taqsimlash, ayriboshlash va iste‘mol qilish jarayonida vujudga keladi. 
Xo‘jalik yuritish shakllari iqtisodiy faoliyatni har xil darajada turlicha tashkil 
qilinishidir. 
Texnologiya bu ishlab chiqarish omillarini uyg‘unlashtirishning o‘ziga xos 
usullaridir. 
Iqtisodiy mexanizm - bu iqtisodiy taraqqiyotni ta‘minlovchi va bir-birini 
taqozo etuvchi vositalar bo‘lib, unga iqtisodiy stimullar, iqtisodiy faoliyatni
tashkil etish, hamda tartibga solish usullari kiradi. 
Iqtisodiy munosabatlar bir vaqtda ijtimoiy – iqtisodiy tizim bazisi ham 
hisoblanadi. Uning ustida mazkur iqtisodiy tizimga xos bo‘lgan alohida siyosiy, 
huquqiy, mafkuraviy, milliy, axloqiy, oilaviy va boshqa ijtimoiy munosabatlar 
hamda tartibotlarning alohida turlari vujudga keladi. Ularning barchasi jamiyatning 


49 

Yüklə 3,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   327




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin