73
2-MA’RUZA: MAHALLIY XOM-ASHYOLAR ASOSIDA YENGIL
G’OVAK TO’LDIRUVCHILAR
Reja
1.
G‘ovakli to‘ldiruvchilar asosidagi engil betonlar
2.
Engil betonlarning mustahkamligi
Engil betonlarni ishlab chiqarishda har-xil g‘ovak to‘ldiruvchilardan
foydalaniladi, jumladan, sun’iylari – keramzit, agloporit, perlit,
shlakli pemza
va boshqalar, hamda tabiiylari – tuf, pemza va
boshqalarni misol sifatida
keltirish mumkin. Engil betonlar asosan devorlar va yuk ko‘taruvchi
konstruksiyalarning og‘irligini kamaytirish uchun ishlatiladi. SHu sababli bu
betonlarning zichligi alohida ahamiyat kasb etadi. Betonlarning zichligiga qarab
o‘ta engil 500 kg/m
3
zichlikdan kam issiqlik saqlovchi
beton va engil zichligi
500-1800 kg/m
3
bo‘lgan betonlarga ajratiladi.
Engil betonlarning mustahkamligi 2,5 dan 30 MPa gacha va undan yuqori
bo‘lishi mumkin. Engil betonlar asosan zichligi 500-1400 kg/m
2
bo‘lgan
konstruksion-issiqni saqlovchi va zichliklari 1400-1800 kg/m
3
bo‘lgan
konstruksion betonlarga bo‘linadi.
Betonlar tuzilishiga ko‘ra zichlashtirilgan va oddiy turlarga ajratiladi.
Ularga, sement qorishmasining yirik to‘ldiruvchilari orasidagi g‘ovaklarni engil
yoki og‘ir qum bilan to‘ldiriladigan oddiy betonlar,
sement qorishmasining
g‘ovaklarini ko‘pik yoki gaz hosil qiluvchi boshqa qo‘shimchalar bilan
ko‘pchitiladigan serg‘ovak
engil betonlar va qumsiz, donalar orasidagi
bo‘shliqlari saqlangan yirik g‘ovakli engil betonlar kiradi.
Qurilishda asosan
yirik g‘ovak to‘ldiruvchilarning o‘lchamlari 20-40 mm bo‘lgan engil betonlar
va mayda donador engil betonlar ishlatiladi.
Engil betonlarning mustahkamligi og‘ir betonlardagi
kabi tarkibidagi
sement-suv nisbatiga bog‘liq, chunki asosan u sement toshini mustahkamligini
74
belgilaydi. Lekin g‘ovakli to‘ldiruvchilar o‘zining strukturaviy
xususiyatlariga
ko‘ra sement qorishmasiga nisbatan kamroq mustahkamlikka ega. G‘ovak
to‘ldiruvchilarni engil beton tarkibiga kiritilishi ularning miqdori va zichligiga
bog‘liq holda beton mustahkamligini kamaytiradi.
Engil
betonlarni
mustahkamligiga
sement-suv
nisbatlarining
bog‘liqliklarini 2.19- rasmda ko‘rish mumkin.
Dostları ilə paylaş: