O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

 
 
Yangilik kashf etish orqali oʻrganish (evristik) usuli 

---

760
bu yondoshuv oʻquvchilarning egallagan nazariy bilimlarini tadbiq etish bilan bir 
qatorda ularning oʻz-oʻzlarini ragʻbatlantirish orqali bilim va koʻnikmalar 
toʻplashlariga sharoit yaratadi.
Metodning asosiy tamoyillari quyidagicha: 
1.Oʻrganishdan maqsadni avvaldan aniqlab olish talab qilinadi. 
2.Oʻrganish jarayoni maʼlum bir topshiriqqa yoʻnaltirilgan boʻlishi kerak. 
3.Topshiriq quyidagilarni taʼminlaydi: 

Tayanch maʼlumot olish uchun asos

Oʻquvchi uchun notanish boʻlgan maʼlumotga chuqur kirib borishiga 
undaydigan soʻrovga eʼtibor berish 

Oldindan aniqlangan va oʻrganishga asoslangan natijalar. 
4.Muvaffaqiyat – faoliyat-yutuq motivatsiyasiga asoslangan. 
5.Guruhdagi hamkorlik: 

Fikr va faoliyatni ragʻbatlantiradi 

mushohadaga chorlaydi 

guruh ichida ikki tomonlama fikr-mulohazalar bilan taʼminlaydi. 
6.Shaxs yoki guruhning ehtiyojidan kelib chiqqan holda oʻqituvchining qoʻshajak 
hissasiga ajratilgan vaqt chegaralangan. 
7.Oʻqituvchi asosan oʻqish jarayonini yengillashtiruvchi va ikki tomonlama fikr-
mulohazalar bilan taʼminlovchi shaxs vazifasini oʻtaydi. Kamdan-kam hollarda 
oʻqituvchi maʼlumot bilan taʼminlaydi 
Baliq skeleti 
 
 muammomuammomuammomuammo 
 
 
 
 
 
 
Hal qilishhal qilishhal qilishhal qilish 
Taʼrifi 
muammoni qoʻyish va hal qilishning mazkur modeli bir qator muammolarni 
taʼriflash va yechib koʻrishga imkon beradi.
Strategiya: 
1.Bir varaq oq qogʻozda (vatman yoki a-3 varagʻi) baliq skeleti chiziladi(boshi, 
kemirchagi, qovurgʻalari). 

---

761
2.Yuqoridagi «suyagiga» muammo ifodalanishi, pastidagiga esa - ushbu muammo 
mavjudligini (yoki uni hal qilish yoʻlllari, oʻqituvchi oʻz oldiga qoʻygan maqsadga 
qarab) isbotlovchi faktlar yozib qoʻyiladi. 
3.Toʻldirilgan sxemaning taqdimoti.