“Azərbaycanın sığorta bazarında fəaliyyətin idarə olunmasının əsas problemləri” mövzusunda


Sığorta sektorunda idarəetmənin Azərbaycana xas problemləri



Yüklə 0,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə40/45
tarix07.01.2024
ölçüsü0,65 Mb.
#205208
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45
Haqverdiyev-Rakim-Z-lal

3.3. Sığorta sektorunda idarəetmənin Azərbaycana xas problemləri 
Sovet İttifaqının dağılmasından sonra müstəqillik əldə etmiş ölkələrdə sığorta 
bazarının bu günkü vəziyyətinin təhlili göstərir ki, keçən illər ərzində bu sahə hələ də 
tam inkişaf etməyib. Baltikyanı ölkələrdə vəziyyət nisbətən ürəkaçan olsa da, Şərqə 
doğru, xüsusilə Mərkəzi Asiya ölkələrində sektorun inkişafının çox zəif olduğu 
müşahidə olunmaqdadır. Sektor üzrə post-sovet ölkələrinin bazarlarının analizi göstərir 
ki, sözügedən ölkələrdə sığortanın zəif inkişaf etməsinin ümumi səbləri var və bu daha 
çox keçmişdəki Sovet İttifaqının ölkələrdəki “qayğıkeş” siyasətinin qalıcı təsirləri ilə 
bağlıdır.
(https://banker.az/postsovet-olk%C9%99l%C9%99rind%C9%99-sigortanin-inkisaf-
probleml%C9%99ri/, 2017)
Təəssüflər olsun ki, bu gün ölkəmizdəki insanların böyük bir qismi hələ də 
sığortaya risklərin önlənməsi vasitəsi kimi deyil, faydasız məşğuliyyət, məcburi ödəniş, 
hətta bəzi hallarda vergi növü və ya “yol polisinə göstərmək üçün avtomobilin sənədi” 
kimi yanaşırlar. Son zamanlar ölkədə istər böyük ticarət obyektində (“Diqlas” ticarət 
mərkəzi) baş vermiş yanğın zamanı, istərsə də regionlardakı təbii fəlakət zamanı zərər 
çəkmiş şəxlər öz mülklərini sığortalamadıqları halda dövlətdən təzminat istəməkləri, 
səbəb kimi isə ödədikləri “vergilərin çox olması”nı göstərməkləri vəziyyətin nə qədər 
acınacaqlı olduğunu tam olaraq izah edir. Burada Qanunvericiliyə əsasən məsuliyyət 
daşıyan tərəf obyekt və mal sahiblərinin özləri olsalar da, vəziyyətin daha da qarışıq hal 
almaması və əhaliyə sosial kömək məqsədi ilə müəyyən təzminatlar, obyektlərin 
yenidən tikintisi və s. dövlət tərəfindən həyata keçirildi. İlk baxışdan əsas günahkarlar 


64 
kimi əmlak sahibləri görünsə də, dolayısı ilə dövlətin və sığorta şirkətlərinin az 
məsuliyyət daşımadığını görə bilərik. İlk öncə ona görə ki, obyektlərin icbari sığortasını 
da əhatə edən “İcbari sığortalar haqqında” Qanunun tətbiqindəki böyük boşluqlar 
birbaşa olaraq sektorun dövlət tənzimlənməsindəki boşluğu göstərir. Həmçinin sığorta 
şirkətlərinin səkkiz il ərzində qəbul edilmiş Qanunun icra mexanizmləri barədə dövlət 
qarşısında əsaslı təkliflərlə çıxış etməməsi şirkətlərin inkişafa və rəqabətə meyilli 
olmamasının, potensial müştəri bazasının düzgün qiymətləndirilməməsini göstərir.
Sığorta sahəsində dövlətin və sığorta şirkətlərinin fəaliyyət əskikliyini göstərən 
daha bir amil əhalinin maariflənmə səviyyəsinin çox aşağı olmasıdır. İnsanlar hələ də 
“icarə haqqı”, “vergi” və “sığorta haqqı” anlayışları ilə, onlar arasındakı fərqlərlə tam 
tanış deyillər. Bəs maarifləndirmə tədbirləri nəyə görə dövlət və sığorta şirkətləri üçün 
zəruridir?! Əvvəla, son zamanlar baş vermiş xoşagəlməz hadisələr tez-tez təkrarlanarsa 
və hər dəfəsində dövlət tərəfindən müəyyən “təzminat”lar və digər ödəmələr həyata 
keçirilərsə, bu vəziyyət büdcədən əhəmiyyətli itkilərə yol aça bilər. İkincisi, şirkətlər 
tərəfindən maarifləndirilmə tədbirlərinin tətbiqi nəticəsində on minlərlə potensial 
müştəri real müştəriyə çevrilə bilər. Təbii ki, bu da daxili bazarda canlanmaya və 
rəqabətin geniş vüsət almasına yol açacaqdır. Digər tərəfdən, maarifləndirmənin baha 
və uzun müddətli başa gələcəyini düşünənlər təbiətən ölkə əhalisinin “tez qavrayan” 
olduğunu və maarifləndirmənin müsbət nəticələr verəcəyini dərk etməlidirlər. Necə ki, 
həmin əhalinin böyük əksəriyyəti bir neçə il əvvəl adını belə eşitmədiyi elektron ödəniş 
alətləri ilə artıq bütün kommunal və digər ödəmələri həyata keçirilər. Və ya artıq heç 
kəs ölkəyə yeni daxil olmuş “BakuBus”lara kartsız və ya “arxa qapıdan” daxil olmağa 
cəhd etmir. Sığorta bazarının inkişafını ləngidən amillərdən biri də sığorta hadisəsi baş 
verən zaman sığortaçı tərəfin ödəniş etməkdən yayınmasıdır. Sonra isə sığortalananla 
sığorta şirkəti arasında uzun və yorucu məhkəmə çəkişmələri başlayır. Bu kimi hallar 
da, öz növbəsinə əhalidə sığorta şirkətlərinə qarşı inamsızlığa gətirib çıxarır. Beləliklə 
yuxarıda ümumi olaraq sadaladığımız, sığorta sektorunun effektiv idarə edilməsinə və 
inkişafına mane olan amillərə ayrı ayrılıqda aydınlıq gətirək: 


65 

Yüklə 0,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin