Operatsionmenejmentdagiasosiykonsepsiyalar. Ilmiy menejment maktabi. 1900-yilda ilm iy menejment maktabi rivojlantirildi. Frederik
Teylorning «Ilm iy m enejm ent tamoyillari» asarida aytilgan g ‘oyalar
ushbu m aktabning asosini tashkil etadi.
Keyinchalik Lilian va Vrank Gilbrets v a Genri Gantning
ishlari ish standartlari v a samaradorlikni rivojlantirish uchun asos
b o ‘lib xizm at qildi.
Ilmiy m enejm ent tamoyillari «Ford M otor Kom pani»
kom paniyasining D etroytdagi zavodining ochilishi bilan ch o‘qqisiga
etdi. Bunda quyidagi tamoyillardan foydalanildi: 1. 0 ‘zaro
alm ashinuvchi qism larni ishlatuvchi standart m ahsulotni ishlab
chiqarish; 2. O m m aviy ishlab chiqarish; 3. Arzon ishlab chiqarish;
4. M exanizatsiyalashgan yig‘ish liniyalari; 5. Mehnatning yuqori
darajada ixtisoslashtirilishi.
Inson munosabatlari maktabi. 1930-yillarda ilmiy menejmentga
muqobil ravishda inson munosabatlari maktabi paydo bo‘ Idi. Psixologiya
va sotsiologiya sohasidagi bilimlar m ehnat dizayni, ishchilami
motivlashtirish, strategiyalar va boshqaruvdagi nazorat siyosati uchun
asos bo‘lib xizm at qildi. Bir qator xatti-harakat nazariyalari asosida
ishlab chiqarish kompaniyalarining tashkiliy shakllari ishlab chiqildi.
M aslouning ehtiyojlar iyerarxiyasi, M akGregorning «X» va «Y»
nazariyalari, Gertsbergning qoniqish va qoniqmaslik nazariyalariga
bag‘ishlandi. 1962-yiIda Vilfred Braun kunlik ishni soatbay to'lovlar
shaklida va soatbay ishlab chiqarish modelini taklif etdi. Ishlab
chiqarish m enejmentidagi keyingi yangiliklar sotsiotexnik tizimlar
va guruhlarda ishlash konsepsiyasi bo‘ldi. Bir qator kompaniyalarda
ishni komandalarda tashkil etish tajribasi operatsiyalami boshqarishda
ijtimoiy va texnik tizim lam i rivojlantirishning aham iyati to‘g ‘risida
to ‘xtab o ‘tildi.
