12.4. Konstruksiya sifatiga sinov natijalari asosida baho berish. 12.4.1. Sinov natijalarini statistik qayta ishlash Konstruksiyalami chegaraviy holatlar bo ‘yicha hisoblash. So'ngi yillarda
konstruksiya holatini aniqlovchi parametrlami statistik xarakterga ega bo'lishi
ma’qulligi va me’yoriy hujjatlarda kengroq o’rin olishi lozimligi ko'pchilik
tomonidan tobora ko'proq e’tirof etilmoqda. Qurilish me’yorlari va qoidalarida
barcha qurilish konstruksiyalari uchun yagona-chegaraviy holatlar bo'yicha
hisoblash usulining qabul qilinishi bunga yaqqol misol bo'la oladi. Chegaraviy
holat deb shunday holatni aytiladiki, bunda konstruksiya tashqi kuchlar
ta’sirida o'ziga qo'yilgan talablarga javob berolmay qoladi. Ayrim hollarda
chegaraviy holatning bosh-
lanishi buzilish xavfi vujudga
kelganida, konstruksiyadan
foydalanish tartibi buzil-
ganidan darak beradi, boshqa
hollarda konstruksiyaning
m e’yordan ortiqcha sol-
qilanishi, tebranishlari va
h.k.lar undan normal holatda
foydalanish imkonini ber
maydi, inshootni ta’mirlash
zarurati tug'iladi.
Ko n s t r u k s i y a l a r n i
chegaraviy holatlar bo'yicha
hisoblashda
quyidagi
funksional bog'lanishdan
foydalaniladi:
£ S , n,< m F ( K , R „ K , R ,..., K„ R„),
Bu
yerda
Sj-kons-
truksiyaga ta ’sir etuvchi
me’yoriy (normativ) yuklar; ni-ortiqcha yuk (peregruzka) koeffitsienti; m-
inshootni ishlash sharoiti koeffitsenti; K, — materiallarning birjinslilik
koeffitsienti; R( — konstruksiyada qo'llanilgan materialning mustahkamlik
chegarasi.
Bir qancha hisobiy koeffitsientlardan foydalanish — chegaraviy holatlar
usulining o'ziga xos xususiyati hisoblanadi, bu koeffitsientlar orqali turli
omillaming ta’sirlari alohida hisobga olinadi. Bu koeffitsientlar qiymatlarini
Shamol tezligi, М /С
