Neriman Qurban indd
Yüklə 2,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
nitqindən mən belə bir qənaətə gəldim ki, – sonra yazacaqdı, –
Hacı öz var-dövlətini müsəlmanların savadlanması yolunda qurban verməyə hazır olan qatı millətçidi. Var-dövlətini üfunət və çirkab içində qazanan, həmin var-dövləti kasıb uşaqların tərbiyəsinə xərcləyən insan təmiz şəxsiyyətdi...” O qış günlərinin birində də heç gözləmədiyi zərbə aldı: bədxahlarından kimsə İsrafil bəyə çatdırmışdı ki, Yusif Vəzirov imkanlı ailənin uşağıdı, təqaüdə ehtiyacı yoxdu. Aydəmirov də məsələni araşdırmamış onun təqaüdünü kəsmişdi. Belə vəziyyətdə son çarəyə əl atdı – Şuşadakı kimi dərslərində axsayan uşaqlara dərs verməyi sınaqdan keçirdi. Xoşbəxtlikdən bu arzuda olanlar tapıldı, əlinə ayda iyirmi manat gəlməyə başladı. Bu pulla bir qarnı ac, bir qarnı tox yaşamaq olardı, amma qorxurdu ki, imtahanlaracan tamam zəifləyib əldən düşsün. Elə bu vaxt da yadına “Leyli və Məcnun”un premyerasın- da Ceyhun bəyin tanış elədiyi Bəşir bəy Aşurbəyov düşdü. Bəxtini çağırıb yanına getdi, vəziyyətini danışıb gömək istədi. Bəşir bəy comərd adammış, Aydəmirovun əməlindən xəbər tutub ona ayda iyirmi beş manat təqaüd kəsdi. Bunu eşidəndə sevincindən göz yaşlarını saxlaya bilmədi. Amma nə sirdisə, uğursuzluq yaxasından əl çəkmirdi. 9 Yanvar Qanlı Bazar Gününün üçilliyini bəhanə gətirən 333 şagirdlər bir gün dərsə getməkdən boyun qaçırmış, müdiriyyət də bundan qəzəblənib altıncı və yeddinci siniflərin bağlanması barədə qərar vermişdi. Əlbəttə, həmişəki kimi, Mir Həsən etirazın əsas təşkilatçılarından biriydi, tutduğu işdən də vəcdə gəlmişdi. Belə bir vaxtda məktəbin nəzdindəki axşam kursuna yazılıb imtahanlara ekstern yoluyla hazırlaş- maqdan başqa əlacı qalmamışdı. Bununla belə, Allah üzünə baxdı, martın əvvəllərində sinifləri təzədən açdılar. O günün sevincini ilk sevgi duyğusu kimi xatırlayırdı. İki ay sonra imtahanlara hazırlaşmaq üçün buraxılanda Aşqabada getmək fikrindən daşındı: indi ora od tutub yanır- dı; yəqin yeznəsigil Füruzə yaylağına gedə bilməyəcəkdilər – imkanları yox idi. Şuşaya getmək ondan ötrü ağrıdan başqa bir şey gətirməyəcəkdi – yiyəsiz yurd yerinin vəziyyətini gö- rüb könlü qubar eləyəcəkdi. Ona görə də Bakıda qalıb hazır- laşmaqdan başqa əlac yox idi. Həyatın ağrı-acılarıyla rastlaşdıqca yaşam haqqında düşüncələri də nizama düşürdü. Rəhmətlik atası da mövhu- matçı olmamışdı, namaz qılmır, məscidə getmir, mollalarla oturub-durmurdu, hətta bəzi söz-söhbətlərinə görə camaat onu allahsız kimi tanıyırdı. Yusif də xasiyyətdə ona oxşama- ğa başlayırdı. Atası Ağdamda olan vaxtlar onun əvəzinə xeyrə-şərə gedir, savadsız mollayla rastlaşanda mütləq mübahisəyə girişirdi. Bu səbəbdən Aşqabada gedəndə anası bərk-bərk tapşırmışdı ki, bax, qıraq ölkəyə gedirsən, orda dinə qarşı bir şey danışıb özünü çətinliyə salma, mənə yazı- ğın gəlsin. Elə o vaxt da dünya və mövcudluq haqqında düşüncələrini kağıza köçürürdü: “Allah elə varlıqdı ki, ona izah və ad vermək
mışdı. Səhər obaşdan qalxır, həyətdəki buzlu suyla dəstəmaz alır, çat-çat olmuş qollarından qan axa-axa namaz qılırdı.
334 Onda həyatdakı çətinliklərin öhdəsindən ibadət zamanı axıt- dığı göz yaşlarıyla gəlməyə çalışırdı. İki il beləcə davam elədi, sonra yeni fəlsəfəylə rastlaşdı, başqa yol tutdu. Haşım bəy Hacı Zeynalabdinin köməyilə 1907-ci il aprelin 1-dən “Tazə həyat” qəzetini nəşr eləməyə başlamışdı. Milli dəyərlərə üstünlük verən yazılar çap elədiyinə görə Mirzə Ələkbər Sabir, Məhəmməd Hadi, Süleyman Sani Axundov, Tağı Şahbazi, Məmməd Səid Ordubadi, Əliabbas Müznib... onunla əməkdaşlıq eləyirdilər. Yusif Vəzir hər dəfə qəzetin redaksiyasına baş çəkəndə o məşhurlardan kiminləsə rastla- şır, qəlbindən gələcəkdə qəzetçi olmaq istəyi də keçirdi... “Molla Nəsrəddin” məcmuəsində Şuşa pirlərini tənqid eləyib başına iş açdığı yadındadı. Onda Şuşada, Aşqabadda və Bakının Hacıağa karvansarasında yaşayan qarabağlılar qəzəblənib dalbadal söyüş, təhqir, hədəylə dolu məktublar göndərdilər, ondan məcmuə vasitəsilə üzr istəməyi tələb elədilər, əks halda öldürəcəklərini bildirdilər. Yusif də bərk qorxuya düşüb Haşım bəydən kömək umdu: “İndi mən böyük
Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|