qanun pozuntusundan qorumaq” barədə bəyanat verdi.
Amma polisə bəyanat yox, sənəd lazımdı ki, Leo Nussim-
baum rəsmən Əsəd bəydi, ya yox? Sənədsə yoxdu, deməli,
Leo Nussimbaum saxtakarlıq eləyir, qondarma ad altında al-
man ordusuna böhtan atır.
İşə yazıçı Karl Hoffmann qarışdı, görünür, Verner Şende-
lin təkidlərinə tab gətirməmişdi; “Deutsche rundşau”da “Neft
qalmaqalları” adlı məqalə dərc etdirib Əsəd bəyi müdafiə
elədi: o nə “Şərq yəhudisi”di, nə də müsəlmandı, yox, o şərqli
asiyalı-yəhudidi, atası Abram Nussimbaum Tiflisdə doğulub,
bir neçə milyon marka dəyəri olan əmlakı var; 1922-ci il
avqustun 13-də Osmanlı səfirliyinin imamından müsəlmanlığı
qəbul elədiyi barədə sənəd alıb, elə həmin ilin martında da
Millətlər Liqası qaçqınların işi üzrə Ali Komissarının
nümayəndəsi onun Əsəd bəy olduğu barədə sənəd verib.
Berlin polisisə Əsəd bəy barədə hökm verməyə tələsmirdi...
Bu məqamda məsələyə Xarici İşlər Nazirliyi də qarışdı:
Leo Nussimbaumdan şikayət var ki, bu “Kiyev yəhudisi”,
387
“ədəbi dələduz” Şərq ölkələrində Almaniyanın nüfuzunu sar-
sıtmağa çalışır, onun özünə və kitabın bundan sonra yayılma-
sına qarşı ölçü götürülməlidi.
Verner Şendel yenə əl-ayağa düşdü: İttifaqın adından
tövsiyə məktubu verdi, üstəlik, bir tövsiyə məktubu da Sənət
Akademiyası ədəbiyyat şöbəsinin rəhbərindən aldı. Nazirli-
yin müşaviri Kurt Simke sənədlərlə tanış olub tərəddüd ke-
çirdi: kitabı qadağan eləməyə ixtiyarı yoxdu, bu cavan oğlana
qarşı da ehtiyatlı olmaq lazımdı, cəzalandırsa, naşirlərin
qəzəbinə tuş gələcək, bəlkə başqa çıxış yolu təklif eləsin?
“Bəlkə, podpolkovnik fon Parakinin və digər hərbçilərin
qəzəbinə tuş gələn həmin hissəni çıxarıb kitabı təzədən nəşr
eləyəsiniz?”
“Bu barədə düşünmək olar, – Əsəd bəy artıq inamlı görü-
nürdü. – Ədəbi agentimlə bu barədə danışaram”.
Deyəsən, məsələ bununla da bitdi...
Amma yox, bu tərəfdən də Berlin İslam İnstitutunun di-
rektoru Muhamməd Həsən Hoffmann bəyanat imzalayıb,
Əsəd bəyin İslamı qəbul eləməsi, Azərbaycan və Osmanlı
türcələrini bilməsilə bağlı şübhəsi olduğunu bildirmiş, həm
də onu “ədəbi fırıldaqçı” adlandırmışdı.
Bütün bu təhlükələr, şübhələr, təhdidlərsə onu sanki vəcdə
gətirirdi: bir buna bax, öz qüdrətinə indiyəcən bələd deyil-
miş, ordunu sarsıda, ölkənin xarici siyasətinə zərbə vura
bilərmiş! Ay səni, Leo!
***
...Yeni kitabın adını da razılaşdırdılar: “Qafqazın on iki sirri”
olacaqdı. Həm cəlbedicidi, həm macəra və avantüra qoxusu
gəlir; burda kütləvi oxucunun diqqətini çəkən hər şey var;
şübhəsiz, yenə qalmaqal yaranacaq, qələmlər işə düşəcək,
vəcd dolu yazılarla yanaşı, ittihamlarla da qarşılaşacaq, amma
daha bunun o qədər də əhəmiyyəti yoxdu, Əsəd bəyin imzası
məşhurdu, ilk kitabıyla baş verənlərdən sonra, necə deyərlər,
388
sudan quru çıxıb, həm də, az qala, rəsmi bəraət alıb, qalanı
yalnız işin xeyrinədi.
Qafqazsa Əsəd bəyin təxəyyülündə ağlagəlməz sirlərlə
doludu; məsələn, hər bir gürcünün çariçayla yatmaq haqqı
varmış, ona görə də Tamara arzu eləyənlərin hamısını yatağı-
na salırmış; xəstənin yatağı başında Quran yandırarlarmış ki,
sağalsın; kəndlilər təzə doğulmuş körpənin başını elə bağla-
yırlarmış ki, böyüyəndə balqabağa oxşasın; Azərbaycanda
buynuzşəkilli saç düzümünü sevirlər, bu da Böyük
İsgəndərdən qalıb; Bakı yaxınlığındakı Atəşgahda yaşayan
atəşpərəstlər parslardı, onlar həmin məbəddə seksual məra-
simlər keçirilir; qız uşağı doğulanda boynundan dizlə rinəcən
nazik Mərakeş dərisindən korset taxır, onu yalnız toy gecəsi
çıxarırlar; gözləri iki rəngdə olan qadınlar şeytan sayılır, o
cəmiyyətdən tədric olunur; Azərbaycanda inək yarışları keçi-
rilir; dağlarda heyvanlarla cinsi əlaqə geniş yayılıb; arvadı
incə fit səsilə istəyini bildirənəcən kişi onu qucaqlamağa
cəsarət eləmir; əgər uşaq ad qoyulmazdan əvvəl ölərsə,
üstünə qaynar su tökülür, başı da bədənindən ayrılır; Kislo-
vodsk kurortuna yəhudilərin girməsi qadağan olunub...
Gözlədikləri kimi də oldu: Berlinin “”Deutsch-Schweizeri-
che Verlag-Anstalt” nəşriyyatının çap elədiyi “Qafqazın on
iki sirri” kitabının ünvanına “uydurma”, “cəfəngiyat”, “pornoq-
Dostları ilə paylaş: |